Właściciel mBanku o przewalutowaniu kredytów we frankach

Cezary Kowanda: – W ostatnich latach nie musiał się pan martwić o swoją polską spółkę-córkę. To Commerzbank miał spore problemy w Niemczech, tymczasem mBank (wcześniej BRE Bank) zarabiał coraz lepiej. Teraz sytuacja się odwróciła. Martin Blessing: – Rzeczywiście, Commerzbank w czasie światowego kryzysu finansowego przeżywał trudne chwile. Z pomocą przyszedł wówczas niemiecki rząd, inwestując w nas 18 mld euro. Jednak nawet wtedy nie przestaliśmy wspierać ówczesnego BRE Banku. Podwyższyliśmy jego kapitały własne, żeby mógł bezpiecznie przejść przez kryzys. Teraz cały Commerzbank ma się coraz lepiej, także mBank nadal radzi sobie świetnie. Ale rzeczywiście niepokoją nas toczące się w Polsce debaty o restrukturyzacji kredytów frankowych, o płaceniu przez banki na upadłe SKOK i o nowym podatku bankowym. To wszystko sporo nas już kosztowało jako inwestora. Wystarczy spojrzeć na kurs akcji mBanku. Trudno się dziwić giełdowym inwestorom. mBank należy do tych, którzy mogą najwięcej stracić na frankowej ustawie. Jak to możliwe, że wielka instytucja uważana za konserwatywną pozwoliła polskiej spółce zależnej na udzielanie takich ryzykownych kredytów? A do tego dała jej na to pieniądze. Przecież matka powinna być roztropniejsza od córki. Przypominam, że w 2005 r. toczyła się w Polsce debata na temat kredytów w obcych walutach. Nasz bank należał do tych, które chciały wprowadzić zakaz ich udzielania. Jednak politycy, także ci krytykujący dzisiaj ostro banki, wówczas głośno protestowali przeciw takiemu pomysłowi. Żądali, aby kredyty we frankach utrzymać, bo dzięki nim Polacy mają szansę kupić mieszkanie. A skoro lider rynku, czyli kontrolowany przez państwo PKO BP, oferował pożyczki we frankach, także jego konkurenci nie mogli z tego zrezygnować. Nawet gdy ta frankowa gorączka zaczęła przybierać niebezpieczne rozmiary? W 2008 r. podjęliśmy decyzję o ograniczeniu tych kredytów. Czy zrobiliśmy to za późno? Być może. Ale spójrzmy przez moment na ten problem z innej perspektywy. Commerzbank miał nadwyżkę wkładów, bo Niemcy więcej oszczędzają, niż pożyczają. W przypadku mBanku było odwrotnie – potrzebował środków na nowe kredyty i nie wystarczały mu oszczędności wpłacane przez Polaków. Zainwestowaliśmy zatem w Polsce pieniądze, które powierzył nam niemiecki klient. Wymieniliśmy euro na franki i udostępniliśmy je naszej spółce. Zrobiliśmy to, żeby Polska się szybciej rozwijała, żeby Polacy mogli kupić mieszkania i domy. Zresztą przecież nikogo do kredytów we frankach nie zmuszaliśmy. Ale wielu spłacających takie kredyty żali się dzisiaj, że zostali oszukani przez doradców czy wręcz wmanewrowani we franki. Nie wiem, jak działali niezależni doradcy, ale w naszym banku byliśmy bardzo ostrożni. Po pierwsze, zawsze proponowaliśmy klientowi alternatywny kredyt w złotych i ostrzegaliśmy go przed ryzykiem kursowym. A poza tym stosowaliśmy dodatkowe zabezpieczenia – zdolność kredytową wyliczaliśmy dla kredytu frankowego jak dla złotowego i akceptowaliśmy wnioski tylko od klientów lepiej zarabiających. To dzięki temu dzisiaj tylko 2 proc. naszych kredytobiorców ma problemy ze spłatą. Jednak wielu Polaków liczy, że parlament ostatecznie przegłosuje ustawę o przewalutowaniu i podziale kosztów między bankami oraz kredytobiorcami. W pełni szanujemy niezależność polskiego parlamentu i na pewno zastosujemy się do jego decyzji. Chcemy jednak przedstawić własne stanowisko, gdy jest jeszcze na to czas. Czujemy się do tego uprawnieni jako inwestor z prawie dwudziestoletnią historią i ogromnym zaangażowaniem w Polsce. Jakie zatem Commerzbank ma pretensje wobec tej ustawy? Po pierwsze, ta ustawa działa wstecz, a to niedopuszczalne. A po drugie, w ogóle nie rozróżnia między tymi, którzy mają rzeczywiste problemy w spłacie, i tymi, którzy radzą sobie świetnie. Ta ustawa zupełnie ignoruje sytuację finansową zadłużonych! To tak, jakby ktoś kupował akcje i trzymał je, gdy kursy na giełdzie rosną, a kiedy spadają, żądał wyrównania strat od biura maklerskiego. Polski nadzór bankowy proponuje, żeby banki mogły straty z powodu przewalutowań rozłożyć na dłuższy okres. Słyszałem o tym pomyśle. Ale nasi eksperci twierdzą, że jest to prawdopodobnie niemożliwe pod względem prawnym. Zatem banki w Polsce nie powinny nic robić dla tzw. frankowiczów? W szczególnych wypadkach nadmiernego obciążenia klienta jesteśmy gotowi pomagać kredytobiorcom, np. gdy stracą pracę czy z powodów losowych nie będą mogli regulować na bieżąco rat. Rozumiemy, że w życiu mogą wydarzyć się różne rzeczy, a kredyt hipoteczny jest przecież spłacany przez wiele lat. Tylko że takich sytuacji jest niewiele, a spora część kredytobiorców mimo zmiany kursu wciąż płaci niższą ratę niż w przypadku kredytu złotowego. To prawda, ale też do spłaty mają często więcej, niż pożyczyli kilka lat temu. To wyjątkowo frustrujące i chyba nic dziwnego, że temat kredytów frankowych jest bardzo gorący w trakcie przedwyborczej kampanii. Partie liczą na głosy wyborców wściekłych, że ich pożyczka jest dziś warta więcej niż mieszkanie. Wiem, że okres kampanii rządzi się swoimi regułami. Mam tylko nadzieję, że po wyborach wszyscy ochłoną i lepiej przeanalizują koszty tej ustawy. Przecież polskie firmy potrzebują na rozwój kredytów, zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa. A żeby oferować kredyty, banki muszą być w dobrej kondycji. Takimi argumentami nie przekona pan Polaków. Większość sądzi, że banki, zwłaszcza te kontrolowane przez zagraniczne koncerny, pieniądze z Polski wyprowadzają. Co roku świetnie zarabiają, a potem zyski przekazują do swoich właścicieli zamiast wspierać naszą gospodarkę. W przypadku Commerzbanku tak nie jest. Od 1994 r. dywidendę z polskiej córki wypłaciliśmy tylko dwukrotnie. Zyski zostają w Polsce, a do tego wspomagaliśmy BRE, a potem mBank, podwyższając kapitał i dając środki na nowe kredyty dla polskich klientów. Gdy rósł kurs akcji, to nasza inwestycja była księgowo warta więcej, ale wcale tego nie spieniężyliśmy. Zresztą teraz te czysto księgowe zyski częściowo i tak przecież wyparowały. Co zrobicie, jeśli jednak ustawa o przewalutowaniu zostanie uchwalona? Powiedział pan niedawno, że naruszałaby ona polsko-niemieckie porozumienia. Zabrzmiało niepokojąco. Nasi prawnicy stwierdzili, że byłaby ona sprzeczna z polsko-niemiecką umową w sprawie wspierania i wzajemnej ochrony inwestycji. Właśnie z powodu działania takiego prawa wstecz. Nie muszę chyba mówić, jak fatalny byłby to sygnał dla wszystkich zagranicznych inwestorów, którzy myślą o lokowaniu pieniędzy w Polsce. Do tej pory uważałem wasz kraj za jedno z najatrakcyjniejszych miejsc w Europie do inwestowania. Tym bardziej dziwią mnie założenia tej ustawy. Czyli pójdziecie do sądu, żeby żądać od polskiego rządu odszkodowania? Za wcześnie, by o tym mówić. Jeśli rzeczywiście ta ustawa zostanie uchwalona, wtedy zastanowimy się z prawnikami, co dalej robić. Wśród akcjona