Czy rząd PiS zbuduje elektrownię atomową

Nie ma tygodnia, by opinia publiczna nie została zelektryzowana jakąś atomową sensacją. Ostatnia: elektrownię jądrową zbudują nam Chińczycy. I to nie jedną, ale dwie, i to giganty. W sumie dorobimy się ok. 10 tys. MW jądrowej mocy, choć jeszcze niedawno mowa była o 1,5 tys. MW. Mało tego. W promocji dostaniemy jeszcze fabrykę samochodów elektrycznych, drukarki 3D do drukowania... budynków, a także technologię zgazowania węgla. Będzie to offset, czyli chińskie inwestycje w zamian za zakup ich atomowych elektrowni. Wszystko to brzmi nieprawdopodobnie, choć „Dziennik Gazeta Prawna”, który jako pierwszy o tym poinformował, zaklina się, że wiadomości ma z pewnych źródeł zbliżonych do rządu. Wielu ekspertów puka się w czoło. Polska miałaby wydać 250 mld zł na chiński atom? A skąd weźmie tak gigantyczną kwotę? Fabryka samochodów w zamian za elektrownię, to też egzotyczny pomysł. Firmy budujące siłownie jądrowe mają zwykle ofertę dodatkową, ale jest w niej zaopatrzenie w paliwo, zagospodarowanie odpadów, czasem pozyskanie kapitału, ale nie jest to offset, jak np. przy zakupie myśliwców F-16. Chińczycy trzymają się mocno Panuje jednak przekonanie, że w przypadku Chińczyków wszystko jest możliwe. Na wszystko ich stać, wszystko potrafią. Jeśli zechcą, zapewnią nam energię z atomu. I to mimo że nikt w Europie nie ma doświadczeń z chińską technologią jądrową. O elektrowni atomowej rozmawiał z Chińczykami prezydent Duda już w 2015 r., a w maju jego śladem podążała premier Szydło. Po niej ruszył wiceminister energii Andrzej Piotrowski. Zwiedził chińskie atomówki, rozmawiał z szefem koncernu China General Nuclear Power Corporation (CGN), a wyjeżdżając, podpisał międzyrządowe porozumienie. Chińczycy ponoć bardzo poważnie traktują nasze plany. Minister Piotrowski nieco wcześniej był też w Korei, by obejrzeć tamtejsze elektrownie. Może więc to koncern KEPCO wybuduje nam elektrownię atomową? Nie próżnują też Japończycy. Trwają przygotowania do polskiej wizyty rządowej w Japonii. Atom ma być jednym z tematów rozmów. Niewiele mówi się o perspektywach Francuzów, uchodzących jeszcze niedawno za faworytów. Prezydent Macron ominął nasz kraj, tracąc szanse na rozmowy o atomie. Nasze stosunki nie wyglądają najlepiej także w dziedzinie energetyki. Państwowy koncern energetyczny EdF sprzedał właśnie swoje polskie aktywa i wycofuje się, zaś związana z nim Areva, specjalizująca się w budowie siłowni jądrowych, i tak ma wystarczająco dużo kłopotów. Cała nadzieja w USA. Podczas niedawnej wizyty prezydenta Donalda Trumpa w Polsce rozmawiano nie tylko o imporcie gazu LNG, ale także o atomie. Pojawiły się informacje, że uzgodniono budowę elektrowni atomowej. Z informacji, do których dotarliśmy, wynika jednak, że ograniczono się do ogólnych deklaracji o potrzebie transatlantyckiej atomowej współpracy. Nie było mowy o konkretnych projektach i firmach. Opcja futurystyczna Prezes Kaczyński stawia jednak na opcję amerykańską. W niedawnym wywiadzie dla portalu niezależna.pl stwierdził, że powinniśmy wybrać amerykańskie minielektrownie jądrowe i energetykę termojądrową. Czyli dwa rozwiązania, których praktycznie nie ma. Mówi się wiele o nich, bo są na etapie eksperymentów. – To efekt wpływu Radosława Fogiela, asystenta prezesa. Jest entuzjastą nowinek technologicznych, zwłaszcza w dziedzinie energetyki. Ten młody człowiek fascynuje się między innymi perspektywami fuzji termojądrowej i możliwościami morskich farm wiatrowych wykorzystujących pływające wiatraki – zdradza jeden z pracowników centrali PiS. Stawianie na futurystyczne rozwiązania ma tę zaletę, że atom można odsuwać na nieokreśloną przyszłość, oficjalnie z niego nie rezygnując. Przypomina to niedawny pomysł zakupu rakiet Patriot w tak zaawansowanej wersji, że też nieistniejącej. To dobrze oddaje stosunek PiS do energetyki jądrowej: jesteśmy za, a nawet przeciw. Bo elektrownia atomowa to z jednej strony prestiż: wchodzimy do klubu atomowego, w którym wszyscy nasi sąsiedzi są od dawna (w promieniu 300 km od Polski działają 22 reaktory, a 6 kolejnych jest w budowie). Z drugiej jednak strony to spory wydatek i ryzyko narażenia się na niezadowolenie społeczne. I nie chodzi o ekologów czy lokalne społeczności, ale o górników. Bo budowa elektrowni jądrowej wydrenuje do końca pustoszejące kasy koncernów energetycznych, których głównym zadaniem jest dziś utrzymywanie polskich kopalń. Elektrownia jądrowa kosztuje o wiele więcej niż węglowa – za 1000 MW z atomu trzeba dziś zapłacić ok. 25 mld zł, a oddany właśnie węglowy blok w Kozienicach (1075 MW) kosztował nieco ponad 5 mld zł. Na dodatek atom ograniczy popyt na węgiel. Politycy PiS nie kryją rozterek. A najbardziej minister energii Krzysztof Tchórzewski. Ostatnio komunikował, że z atomu zrezygnujemy, bo po rozmowie z ambasadorem Finlandii, który opowiedział mu o perypetiach z budową fińskiej atomówki, doszedł do wniosku, że to za drogie rozwiązanie. Ale niedługo potem zapewniał: „Osobiście jestem zwolennikiem budowy elektrowni jądrowej. I gdyby to tylko ode mnie zależało, tobym nie zwlekał, tylko możliwie szybko przygotowywał się do budowy”. Podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy mówił, że w grę wchodzi elektrownia o mocy 4–4,5 tys. MW. Indagowany w TVP info, kto powinien wybudować elektrownię – Chińczycy, Amerykanie, Francuzi – udzielił sensacyjnego wyjaśnienia: „będziemy sami budować, mamy na to pieniądze, potrafimy ją wybudować, jeżeli taka decyzja zapadnie”. Deklaracja nie zrobiła jednak wielkiego wrażenia, bo minister energii znany jest z tego, że często prezentuje – mówiąc delikatnie – poglądy dziwne. Jego współpracownicy twierdzą, że przekonania o tym, iż sami możemy wybudować elektrownię atomową, nabrał pod wpływem rozmów z zaprzyjaźnionym prezesem państwowej spółki budowalnej Polimex-Mostostal. Ona i inne polskie firmy brały udział w pracach przy budowie siłowni w Finlandii. Stąd wiara, że Polak potrafi. Ministerstwo Energii z atomem wiąże dalekosiężne plany. Na przykład, by użyć go jako karty przetargowej w negocjacjach z Komisją Europejską. Może Bruksela przymknie oko na nasze przywiązanie do węgla, jeśli obiecamy, że zbudujemy elektrownię, która nie emituje szkodliwych gazów cieplarnianych? Transakcja: węgiel za atom mogłaby także udobruchać górników, których rząd boi się bardziej niż luksemburskiego Trybunału. Atomowy entuzjazm nie udzielił się za to Mateuszowi Morawieckiemu. Opóźnienie przyjęcia przez rząd Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju było spowodowane właśnie sporem o elektrownię atomową. Ostatecznie w planie Morawieckiego znalazł się zapis, że prace nad wykorzystaniem energii jądrowej będą wspierane, ale co do elektrowni atomowej to jeszcze zobaczymy. Sam wicepremier deklaruje, że atomówka „to nie jest temat, który wisi nad nami jak miecz Damoklesa”. Obiecywał, że do połowy 2017 r. zapadną decyzje. Nie zapadły. W sprawach atomu Morawiecki ma węża w kieszeni. Twardego antyatomowego stanowiska nie ukrywa za to minister środowiska Jan Szyszko. I to wbrew pozorom, nie z troski o środowisko. Przeciwnie: w trosce o możliwość dalszego spalania węgla. Jeszcze jako polityk opozycyjny tłumaczył w Radiu Maryja, że „wprowadzanie energetyki jądrowej w Polsce jest totalnym bezsensem, a to z tego powodu, że nasze bezpieczeństwo energetyczne powinniśmy budować nie na bazie obcych technologii i od nich się uzależniać, ale na bazie własnych unikatowych zasobów energetycznych tj. węgla kamiennego i brunatnego”. Tego poglądu trzyma się do dziś. Jest przeciw atomowi, a za węglem i gazem łupkowym oraz biomasą drzewną. Ale nade wszystko za energią geotermalną. Bo dzięki hojnemu wspieraniu Geotermii Toruń ojca Rydzyka minister ma tak mocną pozycję. Może skutecznie blokować projekt atomowy, bo to od jego służb będzie zależało wydanie zgód środowiskowych. Powrót do Żarnowca Kiedy politycy się spierają – budować czy nie – przygotowania do powstania pierwszej polskiej elektrowni atomowej posuwają się powoli. Wybrano już dla niej lokalizację. Będzie to Żarnowiec, miejscowość na Pomorzu, gdzie w latach 80. władze PRL prowadziły prace przy budowie elektrowni jądrowej. W 1990 r. zarzucono je z powodów ekonomicznych i politycznych. Nowa inwestycja ma powstać jednak nie na gruzach starej, ale w pobliżu. Inwestorem jest spółka PGE EJ1 wchodząca w skład Polskiej Grupy Energetycznej. Wspólnikami są tam inne państwowe koncerny: ENEA, Tauron, a także KGHM, który nosi się z zamiarem budowy odrębnej elektrowni jądrowej na własne potrzeby. – Koncentrujemy się na przeprowadzeniu badań lokalizacyjnych i środowiskowych – wyjaśnia Agnieszka Sobucka z PGE EJ1. Żarnowiecka elektrow