PiS znów wyciąga Kulczyka, czyli kulisy prywatyzacji Ciechu

Po zatrzymaniu przez agentów CBA Pawła T. (byłego wiceministra skarbu, który odpowiadał za transakcję) oraz kilku ówczesnych urzędników Zbigniew Ziobro oświadczył w TVP Info, że sprzedaż Ciechu była sprzeczna z interesem państwa. Współbrzmi to z wypowiedzią byłego już ministra skarbu Dawida Jackiewicza w Sejmie (podczas słynnego audytu) – że Skarb Państwa przy tej prywatyzacji stracił ponad miliard złotych. To ogromna suma. Zarzuty, jakie postawiono zatrzymanym urzędnikom, wydają się przy niej blade: niedopełnienie obowiązków, poświadczenie nieprawdy, przekroczenie uprawnień. Sąd nie zgodził się jednak na ich areszt, uznając, że nie ma ryzyka mataczenia. Paweł T., przed kilku laty gwiazda rynku kapitałowego, od kiedy jako prezesa Giełdy Papierów Wartościowych pierwszy raz wyprowadzono go w kajdankach w październiku 2015 r., na pracę nie ma szans. Co najwyżej na drobne zlecenia, które może wykonywać cichcem jako bezimienny konsultant. Przeklina dzień, w którym, jako wzięty i świetnie zarabiający prawnik, zgodził się objąć posadę wiceministra skarbu. Analitycy chwalili rząd, że nareszcie państwo w relacjach prywatyzacyjnych z wielkim biznesem, także zagranicznym, reprezentować będzie fachowiec. Teraz właśnie jemu zarzuca się, że sprzedał Ciech za tanio, odpowiadał bowiem za tę transakcję. Jednak transakcja z 2014 r. nie do końca była prywatyzacyjna, ponieważ Ciech od 2005 r. był notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych, tyle że pakietem kontrolnym, gwarantującym władzę nad firmą, dysponowało państwo. W grę, sugeruje prokuratura, wchodzić może korupcja, bo skoro minister sprzedał za tanio, co politycy podają jako pewnik, to przecież chyba nie za darmo? W każdym razie sugerowały to taśmy z nagraniem rozmowy byłego wiceministra skarbu Rafała Baniaka z Piotrem Wawrzynowiczem, który na spotkaniu u Sowy i Przyjaciół reprezentować miał interesy Jana Kulczyka, nabywcy Ciechu. Jest raczej pewne, że tak duża transakcja prywatyzacyjna musiała być konsultowana z Donaldem Tuskiem, więc tak naprawdę Paweł T. jest w sprawie tylko amunicją, którą strzelać się będzie do Donalda Tuska i Platformy. Bo nawet już nie do ówczesnego ministra skarbu Włodzimierza Karpińskiego, który dziś dla nikogo przeciwnikiem politycznym już nie jest. Teraz wszystkie zarzuty trzeba udowodnić. A może, na początek, wystarczy uprawdopodobnić? Po śmierci Jana Kulczyka jego firmę przejęli spadkobiercy. Najlepsi jej prawnicy zapewne zastanawiają się dziś, czy wobec Ciechu można zastosować przepisy uchwalonej z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości ustawy o konfiskacie rozszerzonej? W przypadku uprawdopodobnienia zarzutów przestępstwa daje ona możliwość wprowadzenia do prywatnej spółki zarządu komisarycznego. Co najpierw oznacza pozbawienie właściciela władzy nad nią, a w perspektywie nawet unieważnienie transakcji. „Eksperci obawiają się, że prokuratorzy mogą zbyt pochopnie wprowadzać zarząd przymusowy do firm podejrzewanych o oszustwa. Czy ustawa o konfiskacie rozszerzonej zawiera wystarczające gwarancje, że tak się nie stanie?” – zastanawiał się portal GazetaPrawna.pl. Dowodów nie przybyło Gdyby czarna wizja okazała się rzeczywistością, mamy kolejną awanturę międzynarodową. Ciech bowiem notowany jest nie tylko na GPW, ale także na giełdzie we Frankfurcie. Zagraniczni akcjonariusze polskiej firmy z pewnością nie patrzą spokojnie na to, co się wokół Ciechu dzieje. W końcu chodzi o ich pieniądze. Smaczku sprawie dodaje uwikłanie w nią premiera Mateusza Morawieckiego (pisaliśmy o tym, POLITYKA 17/16). – Był wtedy nie tylko prezesem BZ WBK, ale także szefem komitetu kredytowego, który decydował o pożyczeniu nam na zakup akcji Ciechu pieniędzy – mówią w Kulczyk Investments. – Chodziło o sporą sumę, więc banki finansujące dokładnie przyglądały się transakcji, a Mateusz Morawiecki podpisał się pod wszystkimi związanymi z nią dokumentami. Czyli co, firmował przekręt? A medialne doniesienia, że w sprawie podziału wpływów w wielkich spółkach Skarbu Państwa (PZU, Pekao SA) obecny premier z ministrem sprawiedliwości doszli do porozumienia – okazałyby się przesadzone? O „aferze” zaczęto mówić już na początku 2015 r., ale od tego czasu dowodów na korupcję nie przybyło. W każdym razie nic o nich nie wiemy. Najbardziej pewni przekrętu są kelnerzy nagrywający m.in. rozmowy Jana Kulczyka z Pawłem T. w pałacyku Sobańskich. Jeden z nich próbował nawet sprzedać te rewelacje w książce „Ośmiorniczki, czyli elita na widelcu”. Niestety, dowiadujemy się z niej tylko tyle, że podejrzał, jak Kulczyk pisze jakieś cyfry na serwetkach i pokazuje je Pawłowi T. na migi. Potem serwetki drze i wyrzuca do filiżanki, skąd kelner je odzyskał. Tyle tylko, że warunki transakcji do publicznej wiadomości podane zostały półtora miesiąca wcześniej i serwetki nie mogły już mieć na nie żadnego wpływu. Dowodowa wartość serwetek w sprawie korupcji nie wydaje się duża, podobnie jak rozmowa Baniaka z Wawrzynowiczem. Natomiast w kwestii zbyt niskiej wyceny w sukurs śledczym przyszła Najwyższa Izba Kontroli. Z raportu opublikowanego w grudniu 2015 r. wynikało, że państwo powinno było swój pakiet akcji Ciechu (ponad 38 proc.) sprzedać drożej. Po pierwsze dlatego, że jego zakup oznaczał dla nabywcy przejęcie kontroli nad firmą. Po drugie dlatego, że jeszcze przed zawarciem transakcji widać było, że cena akcji rośnie. Problem w tym, że do płacenia więcej nie było chętnych. Ciechem zainteresowany był wprawdzie czeski biznesmen Zdenek Bakala, ale za akcję gotów był zapłacić nie więcej niż 20 zł. Sołowow dawał 24 zł i publicznie głosił, że rynkowa cena jest przeszacowana. Kulczyk zapłacił 31 zł za jeden „papier” (w sumie 620 mln zł), biorąc jednocześnie w posagu 1,2 mld zł zaciągniętych przez Ciech kredytów. Poczucia straty pewnie by w politykach ekipy rządzącej nie było albo byłoby mniejsze, gdyby po przejęciu przez Kulczyka ceny akcji Ciechu nie ruszyły w górę. Dzisiaj dowiadujemy się z przecieków, że państwo na transakcji mogło stracić miliony, ale to czyste spekulacje. Mówi się o kwocie 110 mln zł, ale ona przecież ma się nijak do okrągłego miliarda, który padł z ust Dawida Jackiewicza podczas tzw. audytu, gdy w Sejmie wyliczano afery zawinione przez ekipę PO-PSL. Rozziew w wycenach Ciechu robionych przez polityków jest więc ogromny. Dużo większy niż w wycenach analityków giełdowych przed sprzedażą firmy Kulczykowi. Rafał Hirsch na portalu gazeta.pl przypomina, że w marcu 2014 r. domy maklerskie wyceniały akcje Ciechu od 25,40 do 38,90 zł. Różnica wartości firmy między ceną najniższą a najwyższą wynosiła więc 270 mln zł. Jaką wybierze sąd? U Kulczyków na razie cicho Politycy i media emocjonują się „aferą”, w której beneficjentem wydają się spadkobiercy Jana Kulczyka, ale w warszawskiej siedzibie Kulczyk Investments agenci CBA tym razem się nie pojawili, choć można się było ich spodziewać. Z miasta dochodziły bowiem sygnały, że sprawa nabiera przyspieszenia. Najważniejsze było przeniesienie jej z Warszawy do Prokuratury Rejonowej w Katowicach. Kiedy agenci CBA byli tu ostatnim razem, przed prawie dwoma laty, otrzymali wszystkie dokumenty, które są w Warszawie. – Stroną transakcji prywatyzacyjnej jest jednak KI Chemistry, a ona ma siedzibę w Luksemburgu – informuje Katarzyna Mazurkiewicz, rzeczniczka prasowa Kulczyk Investments. – Nigdy o ściągnięcie ich stamtąd nie zostaliśmy poproszeni. Od tamtego czasu nie zadano nam żadnych pytań, nikogo nie zaproszono na przesłuchania. Nic. Cisza. Ale chyba przed burzą. Nadzieja, że celem całej batalii jest Donald Tusk i burza przetoczy się ponad głowami Dominiki i Sebastiana Kulczyków, może się jednak okazać płonna. Więc na wszelki wypadek oboje w najbliższym czasie nie wybierają się do kraju, chociaż do tej pory bywali często. Oboje mieszkają w Londynie, tam też dzieci Dominiki chodzą do angielskiej szkoły. W Polsce wychowywałyby się w toksycznej atmosferze, wytykano by je palcami. Tam takich bogaczy, jak one, są tysiące. W Londynie też znajduje się dom, który rodzeństwo nazywa rodzinnym. Dominika wkrótce się do niego przeprowadzi. Spadkobiercy Doktora Jana łudzą się, że państwo nic do nich nie ma, skoro niefortunną – jak się okazało – transakcję prowadził ojciec. Nie można więc, jak 13 lat temu, powołać komisji śledczej podobnej do tej od spraw Orlenu, bo Jana Kulczyka już nie da się przed nią postawić. Tamta obnażyła bliskie relacje Doktora z rządzącymi politykami i jego ogromny nieformalny wpływ na polską gospodarkę. Tymczasem zarówno Dominika, jak Sebastian polityków unikają jak ognia, wpływu na gospodarkę kraju nie mają żadnego. Nie są adresatami pytań, które politycy mogliby chcieć zadać ojcu. Medialnej wojny z władzami unikają, ale gdy Jarosław Gowin publicznie dał do zrozumienia, że być może Jan Kulczyk żyje, wytoczyli mu proces i go wygrali. Prof. Zybertowicz przeprosił za podobną sugestię po otrzymaniu pisma przedprocesowego. Po przesłuchaniach w komisji śledczej do spraw Orlenu Jan Kulczyk spieniężył udziały w polskich firmach i przeniósł interesy za granicę. Było łatwo, bo większość majątku ulokowana została w akcjach SABMiller, światowego giganta piwnego. Teraz jest inaczej, perły w koronie imperium Kulczyków znajdują się w Polsce. Oczywiście z wyjątkiem paru miliardów w gotówce, które spadkobi