Psychologiczne pojęcie samorealizacji odwołuje się do rozwoju osoby, rozumianego jako realizacja tkwiących w człowieku możliwości (potencji). Postuluje się, aby pozwolić tym zdolnościom rozwijać się i rosnąć. Pojawiają się jednak dalsze pytania. O jakie potencje chodzi, czy istotne są wszystkie, jakie tkwią w danym człowieku? Czy mają one charakter indywidualny, czy raczej są przejawem wspólnej dla wszystkich ludzi natury? Czy samorealizacja ma jakiś swój punkt końcowy, cel? I wreszcie pytanie fundamentalne: jeśli mamy tu do czynienia z jakiegoś rodzaju zadaniem, to jakie miejsce zajmuje ono wśród innych zadań, które człowiek podejmuje w swoim życiu?
W literaturze i praktyce psychologicznej, a także w języku potocznym słowo samorealizacja jest używane w różnych znaczeniach. Można wskazać przynajmniej dwa zasadnicze. Pierwsze – bardzo ogólne, oznacza rozwijanie tkwiących w człowieku wewnętrznych możliwości albo zmierzanie do wybranych przez siebie celów, ale bez ich precyzyjnego określenia i właściwie poza kontekstem jakiejś konkretnej teorii psychologicznej. Znaczenie tego terminu jest bliskie takim sformułowaniom jak własny rozwój, realizacja planów życiowych, kontrola nad swoim życiem, co nie budzi większych kontrowersji. Drugie znaczenie to już pewna koncepcja samorealizacji, nierzadko rozbudowana i zawierająca zdecydowanie więcej konkretów. Wtedy z tym pojęciem wiąże się próba głębszego zrozumienia człowieka, sposobu jego funkcjonowania w świecie, rozpoznanie i, nierzadko, zhierarchizowanie ludzkich celów i potrzeb. W tym znaczeniu samorealizacja jest psychologiczną teorią rozwoju osoby, nawet realizacji całego ludzkiego życia, teorią, w której niepomijalny jest ogólniejszy, filozoficzny pogląd na człowieka.
W obrębie psychologii stworzono kilka istotnie różniących się koncepcji samorealizacji.