Czy państwo powinno zapewnić pracę każdemu, kto chce pracować? Oczywiście! – odpowiedziało 84,1 proc. Polaków. Ponad 90 proc. stwierdziło, że państwo powinno wspierać dzieci z ubogich rodzin w ich wysiłku edukacyjnym i studiach. Już mniej, ciągle jednak większość, bo 66,8 proc. uważa, że państwo powinno aktywnie zmniejszać nierówności dochodowe (protestuje przeciwko temu jedynie 19,9 proc.). Recydywa Peerelu w ćwierć wieku po jego rozmontowaniu?
Pochopny wniosek. Na szczęście dysponujemy w Polsce unikatowymi badaniami pozwalającymi śledzić, co się z nami, jako społeczeństwem, dzieje od ponad 25 lat. Polskie Badanie Panelowe (POLPAN) zainicjowane zostało przez socjologa prof. Kazimierza M. Słomczyńskiego z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN już w 1986 r. Ówczesna władza postanowiła sfinansować wielki projekt badania struktury społecznej w Polsce – ankieterzy ruszyli w teren w 1987 r., docierając do blisko 6 tys. osób, pytając je o szczegóły dotyczące sytuacji osobistej – dochody, zawód, wykształcenie, status rodzinny, a także o poglądy.
Gdy POLPAN startował, nikt nie przypuszczał, że kolejna jego edycja, zaplanowana po pięciu latach, będzie realizowana już w zupełnie innym kraju. Ankieterzy znowu ruszyli do tych samych respondentów (co prawda ze względów finansowych zmniejszono próbę do 2500 osób, ale prof. Słomczyński zapewnia, że badania nie straciły na swej reprezentatywności i ciągle są dobrym portretem polskiej struktury społecznej), by zobaczyć, jak sobie poradzili w pierwszym okresie transformacji. Potem już regularnie, co pięć lat, powstawał kolejny obraz. – To jedyne tego typu badanie na świecie, gdzie tak długo bada się metodą panelową reprezentatywną próbę społeczeństwa – mówi z dumą prof.