Uniwersytet Jagielloński apeluje do prezydenta Dudy

Andrzej Duda nie ma ostatnio głowy do przyjeżdżania do Krakowa. Nawet źle zaparkowanego samochodu nie miał mu kto przestawić. Aż zajęła się nim Straż Miejska. To zrozumiałe. Dużo ostatnio pracuje. Zwłaszcza nocą. Ale jeszcze w październiku miał trochę luźniej. Przyjechał na inaugurację roku akademickiego swojej macierzystej uczelni Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem nie jako student ani nawet pracownik naukowy, ale głowa państwa. Atmosfera była momentami familiarna. Prezydent ciepło mówił nie tylko o swojej Alma Mater, ale także o profesorach. Zwłaszcza o jednym – Janie Zimmermannie, o którym powiedział, że dzięki niemu udało mu się zdobyć tytuł doktora. Kilka tygodni później prof. Zimmermann zabrał głos na temat swojego wychowanka: „Pisał u mnie doktorat, znam go 20 lat i jest on dobrym prawnikiem, ale dobry prawnik powinien wiedzieć, co to jest demokratyczne państwo prawne, co to jest Trybunał Konstytucyjny i co to jest Konstytucja RP. Nie chcę go usprawiedliwiać, bo złamanie przez niego konstytucji jest poza dyskusją, ale wydaje mi się, że nie zrobił tego swoją samodzielną decyzją” – powiedział Informacyjnej Agencji Radiowej. Adresat Gdyby Andrzej Duda nie był urlopowanym pracownikiem UJ, to jako doktor nauk prawnych miałby zagwarantowany udział w pracach Rady Wydziału Prawa i Administracji Publicznej. Zresztą przyjść mógłby nawet na urlopie. Choć fizycznie nie uczestniczy w pracach uczelni, ciągle obecny jest tam wirtualnie. Na jego adres mailowy powinna być przesyłana elektroniczna korespondencja. I jeśli nic nie szwankuje, to w piątek 27 listopada, podobnie jak wszyscy inni pracownicy naukowi wydziału, dostał maila z propozycją uchwały. Uchwały skierowanej do Andrzeja Dudy. Tym razem Prezydenta RP i strażnika konstytucji. Mógł w niej przeczytać, że „Podpisana przez Pana Prezydenta ustawa z dnia 19 listopada 2015 r. o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie daje się pogodzić z zasadą demokratycznego państwa prawnego, naruszając wymogi nieusuwalności sędziów, legalizmu, i niedziałania prawa wstecz. Podważa zaufanie do Trybunału Konstytucyjnego pozbawiając Państwo Polskie podstawowej instytucji ochrony praw fundamentalnych”. Jak również, że przedstawiciele rady zwracają się „do Pana Prezydenta, absolwenta naszego Wydziału i członka wspólnoty akademickiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, o uszanowanie wartości, których Krakowska Wszechnica jest strażnikiem: prawa i wolności obywatelskich. Apelujemy o niezwłoczne podjęcie działań, które nie dopuszczą do trwałego zachwiania równowagi między władzą sądowniczą a władzami ustawodawczą i wykonawczą”. Z perspektywy osoby z tytułem doktora prawa wypisywanie takich oczywistości, jak niedziałanie prawa wstecz, można by nawet uznać za niegrzeczność. Taką wiedzę zdobywa się na pierwszym roku prawa. Podobnie zresztą jak tę o trójpodziale władzy, którą trzeba nabyć jeszcze przed studiami. Inaczej nie bardzo jest tam czego szukać. A jednak wszystkie te oczywistości zostały zawarte w uchwale wydziału, który uchodzi – i ma to na piśmie – za najlepszy w Polsce. Zdaje się, że autorzy uchwały bardziej odwoływali się do sumienia niż wiedzy prawniczej adresata. Każdy z autorów projektu uchwały miał zresztą inną motywację. Prof. Fryderyk Zoll uznał, że nie można milczeć po tym, jak obejrzał jedno z nocnych posiedzeń Sejmu. Konkretnie to, podczas którego Kornel Morawiecki mówił, że prawo nie może być ponad wolą narodu. A w ławach poselskich PiS euforycznie skandowało kilku jego byłych studentów. – Nie tego ich uczyłem. Nie takie wartości im wpajałem. Prawo jest fundamentem demokracji. Kiedy jest niewydolne, trzeba je zmieniać, ale nie można go niszczyć – tłumaczy prof. Fryderyk Zoll. Prof. Ryszard Markiewicz twierdzi, że uchwała była kwestią zwykłej przyzwoitości. A prof. Jerzy Stelmach, jak na filozofa przystało, odwołuje się do swojego ulubionego pisarza. – Gombrowicz dawno temu zauważył, dupa rośnie, rośnie, kiedyś wszyscy ją pocałujemy. I oczywiście nie mam na myśli nikogo konkretnego, a pewien mechanizm niszczenia prawa, który w swoim czasie dotknie nas wszystkich, nawet tych, którzy nie wiedzą, co to Trybunał Konstytucyjny i jakie ma zadania – tłumaczy prof. Stelmach. Dodatkową zachętą były różnego rodzaju kłopotliwe sytuacje. Jak chociażby ta, że polscy prawnicy zorganizowali dla swoich ukraińskich kolegów seminarium o funkcjonowaniu państwa prawa. Ale w międzyczasie standardy się wyrównały i obie strony słuchały wykładów z lekkim zażenowaniem. Ciężko było również udawać, że nic się nie dzieje, kiedy głos zaczęły zabierać inne ośrodki naukowe. Pierwszy był Komitet Nauk Prawnych PAN, później Wydział Prawa Uniwersytetu Śląskiego. O potrzebie zabrania głosu mówili również wykładowcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Ostatecznie redagowanie pisma na UJ trwało kilka dni, bo nawet ojcowie pomysłodawcy nie byli zgodni, czy treść powinna być mocniejsza, czy raczej bardziej zachowawcza. Z pomocą przyszedł jednak sam adresat, który brnął w konflikt konstytucyjny z dużym uporem. Ostateczny tekst jest wyważony, ale stanowczy. Nie pozostawia miejsca na interpretację. I nie jest to dokument miły dla adresata. Uchwała Rady wydziałów to spotkania bardzo ważne dla tych żyjących życiem uczelni. I mało istotne dla tych, którzy uniwersytet traktują bardziej jako źródło prestiżu niż dochodu. Niektórzy nie pojawiają się na nich wcale, ewentualnie od święta. Inni starają się nie opuścić ani jednej. Na tej konkretnej Radzie Wydziału Prawa i Administracji UJ frekwencja była zaskakująco wysoka. Ale nie 100 proc. Co miało tę zaletę, że przy pełnej frekwencji ludzie po prostu nie pomieściliby się w sali. Mapa podziałów politycznych na wydziale pokrywa się z zajmowanym miejscem. Zwolennicy PiS siadają z reguły po lewej stronie od okna. Na wydziale stanowią sporą, ale nie dominującą grupę. W czasie rady wydziału 30 listopada najczęściej głos zabierali uczeni siedzący właśnie po tamtej stronie sali. – Moim zdaniem uchwała miała charakter polityczny i stanowiła formę nacisku na Trybunał Konstytucyjny, który był dopiero w przededniu wydania wyroku co do konstytucyjności przepisów – mówi Krzysztof Kopacz, kierownik Administracyjny Wydziału Prawa i Administracji UJ. Prof. Andrzej Dziadzio uważa, że głosowanie nad tego typu uchwałą naruszało wolność tych pracowników, którzy nie zgadzali się z jej treścią. – Wydział nie może i nie powinien być areną politycznych działań. Ani tym bardziej być superrecenzentem poczynań parlamentu i prezydenta. Zwłaszcza kiedy kwestia łamania prawa jest co najmniej dyskusyjna. Studenci na nas patrzą, trzeba się zachowywać godnie – tłumaczy prof. Dziadzio. Na studentów powoływali się również zwolennicy przyjęcia