W ubiegłym roku plebiscyt organizowany przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim wygrał „śpiulkolot” (miejsce do spania, od „śpiulkać”, czyli spać). We wtorek jury* ogłosiło finałową dwudziestkę, która w tym roku powalczy o miano Młodzieżowego Słowa Roku.
Czytaj też: Śpiulkolot, cringe i mrożon – młodzieżowe słowa roku
Bez „julki” i „Gilberta”
Wśród finalistów nie ma słów, które jury uznało za wulgarne lub obraźliwe (w poprzednich latach odrzucano „julkę”, będącą pogardliwym określeniem na młodą dziewczynę o lewicowych poglądach wypowiadającą się w mediach społecznościowych). Nie ma też tych utworzonych od imion, nazwisk, nazw firm oraz nagrodzonych w poprzednich latach. Co ciekawe, brakuje też „Gilberta”, który był intensywnie promowany na TikToku. Jury doceniło akcję, ale uznało, że to słowo nie było przez młodzież używane na co dzień w podanym przez promotora znaczeniu „geniusz”.
„Jest tylko rakietą, która ma pierwsza dolecieć do celu, czyli wygrać. Dostrzegamy zaangażowanie inicjatora akcji, także charytatywne, i aktywność wszystkich, którzy za jego namową głosowali na Gilberta. Jest to budujące, że młodzież może zjednoczyć się nie tylko przeciw czemuś, ale także w ramach pozytywnego przedsięwzięcia. Jednak droga do zwycięstwa w plebiscycie nie może zależeć od zorganizowanych akcji. Musi to być słowo czy wyrażenie, nie imię, rzeczywiście używane, zgłaszane niezależnie i spontanicznie przez uczestników” – wyjaśnili jurorzy.
Czytaj też: Starsza młodzież wybrała młodszej młodzieży jej słowo roku
Finałowe Młodzieżowe Słowa Roku 2022
Jakie słowa znalazły się w finałowej dwudziestce?
- Baza – wyraz aprobaty, pozytywnych emocji.
- Betoniarz – może się kojarzyć z osobą otyłą, ale też osobą mówiącą głupoty. Beton w języku potocznym kojarzy się ze stanem po paleniu marihuany, dawniej zaś z uporem, konserwatyzmem.
- Cringe – wstyd, przypał, sytuacja mocno niestosowna do okoliczności, zawstydzająca, coś krępującego.
- Essa – coś łatwego, co przychodzi łatwo dlatego, że jesteśmy wyluzowani (stąd „mieć essę”), luz.
- Gigachad – osoba idealna, wzbudzająca podziw; ktoś bardzo dobry w jakiejś dziedzinie lub coś, co jest świetne, doskonałe. W pierwszym znaczeniu odnosi się do słowa chad – nierealistycznego ideału męskiego piękna, w drugim do jego homonimu „czad” („Ale czad!”) – świetne, fantastyczne, doskonałe.
- Kto pytał? – pytanie wyrażające brak zainteresowania treścią danego komunikatu; riposta o znaczeniu: „Nic mnie to nie obchodzi”.
- Łymyn – spolszczone żartobliwe określenie kobiet zachowujących się nieracjonalnie (wymowa ang. słowa women); współczesny odpowiednik powiedzenia: „Ach, te kobiety” z nutą pobłażliwości lub ironii.
- Naura – skrót od „na razie”; zwrot używany na pożegnanie – przekształcone słowo „nara”, oznacza „na razie, do zobaczenia”.
- NPC – zwykła, niewyróżniająca się osoba. Ktoś, kto zachowuje się i ubiera jak inni, ale też ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, dziwnie – jak postać z gry.
- Odklejka – stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, nie zachowuje się odpowiednio.
- Onuca – sprzymierzeniec Rosji w wojnie z Ukrainą, osoba, która usprawiedliwia działania agresora.
- Pokemon – osoba wyróżniająca się zbyt ekstrawaganckim, niecodziennym, kolorowym wyglądem.
- Rel – „czuję to samo”, „mam tak samo”, „prawdziwe”, „zgadzam się z tobą”. Potwierdzenie tego, co mówił przedmówca.
- Robi wrażenie – dosłowny lub ironiczny sposób wyrażenia zdumienia lub podziwu.
- Siedemnaście – żartobliwa, przekorna riposta na pytanie o wiek. Pytanie i odpowiedź: „Ile ty masz lat? Hehe, siedemnaście” to fragment piosenki wykonywanej przez grupę NATSU WORLD skupioną wokół youtuberki i influencerki Natsu.
- Sigma – mężczyzna silny, niezależny, intrygujący, pewny siebie, podziwiany, ale nieafiszujący się ze swoimi sukcesami.
- Slay – coś, co wymiata, robi wrażenie, wzbudza podziw, albo ktoś, kto imponuje, poraża, np. atrakcyjnym wyglądem. Używane, gdy ktoś nam się podoba albo gdy jesteśmy z czegoś zadowoleni, a nawet jako okrzyk triumfu.
- Sus – „podejrzany”; skrót często używany przez graczy „Among Us”, gry wideo, odpowiednika znanej zabawy w mafię, która wielką popularność zdobyła w 2020 r.
- Twoja stara/twój stary – funkcjonuje jako dezaprobująca odpowiedź na pytanie: „Kto?”/„Kto pytał?”, lub na dowolną inną wypowiedź.
- UwU – emotikon oznaczający coś słodkiego, uroczego; ekspresja ciepłych emocji. Może być też ironiczną reakcją na coś, co odczuwa się jako „przesłodzone”.
Na Młodzieżowe Słowo Roku 2022 można głosować za pomocą formularza na stronie sjp.pwn.pl do 30 listopada. Ponadto spośród wszystkich zgłoszonych słów jury wybierze trzy, które uzna za najciekawsze językowo, i przyzna Nagrodę Jury oraz dwa wyróżnienia. Autorzy tych zgłoszeń otrzymają nagrody książkowe od PWN.
Wyniki plebiscytu zostaną ogłoszone na początku grudnia.
*Skład jury:
- Anna Wileczek (Uniwersytet J. Kochanowskiego w Kielcach)
- Ewa Kołodziejek (Uniwersytet Szczeciński)
- Marek Łaziński (Uniwersytet Warszawski)
- Bartek Chaciński („Polityka”)