Wielka reforma imigracyjna w USA

Nelson Rodriguez przyjechał do USA z Gwatemali w 1994 r. – z wizą turystyczną, ale nie w celu zwiedzania Ameryki. Zaczepił się w firmie Kitchen&Bathroom – wyposażenie kuchni i łazienek. Szef załatwił mu pozwolenie na pracę, dostał zieloną kartę. Po 18 latach Nelson zaoszczędził tyle, że mógł ożenić się z piękną Miriam z Argentyny, zaciągnąć pożyczkę na dom z czterema pokojami w Rockville na przedmieściach Waszyngtonu i kupić Lexusa rocznik 2005. Pokazuje go z dumą rodzicom, kiedy przyjeżdżają go odwiedzić. Jego sześcioletnia córka pójdzie w tym roku do szkoły. Będzie już Amerykanką. Jose Lopez z Dominikany miał mniej szczęścia. Przedostał się do USA 15 lat temu. Pieniądze z pracy na farmie poszły na opłacenie coyotes, którzy przeprowadzili go przez granicę. Dzięki kuzynom z Sunset Park w Nowym Jorku, gdzie osiadł na dłużej, dostał pracę na budowie. Już się odkuwał, ale spadł z dachu i złamał nogę, a ponieważ pracował bez papierów, wszystkie oszczędności pochłonęło leczenie. Po kryzysie i recesji stracił kolejną pracę. Żyje z dorywczych robót, w ciągłym strachu, czy jako indocumentado, czyli nieudokumentowany, nie zostanie deportowany. Ostatnio boi się już mniej. Wyjście z podziemia Dla takich jak Jose pojawiła się nadzieja, że będą mogli wyjść z podziemia. Kongres dopina plan reformy imigracyjnej, pierwszej od 27 lat, która ma zalegalizować pobyt i pracę w USA 11–12 mln nielegalnych imigrantów, a nawet utorować im drogę do obywatelstwa. Zgodnie z ustawą przygotowaną przez grupę senatorów z obu partii, obcokrajowcy pracujący na czarno uzyskają status „tymczasowej legalności”, chociaż pod warunkiem, że nie popełnili w USA przestępstwa oraz zapłacą karne opłaty i podatki. Po 10 latach będą mogli się starać o zieloną kartę (prawo stałego pobytu), a po kolejnych trzech – o amerykański paszport. Projekt ustawy przewiduje też sprowadzanie z zagranicy pracowników sezonowych, zatrudnianych w najbardziej chłonnych sektorach, jak rolnictwo i budownictwo – do 20 tys. co roku przez cztery lata, a potem w zależności od sytuacji na rynku pracy. Możliwe jest też zwiększenie limitów wiz dla cudzoziemców z najwyższymi kwalifikacjami i wykształceniem, zwłaszcza w high tech i naukach ścisłych. Ostateczny kształt reforma przyjmie w tym miesiącu, w wyniku pertraktacji w Kongresie. Kością niezgody jest wciąż kwestia zabezpieczenia kraju przed napływem nielegalnych imigrantów w przyszłości. Projekt ustawy uzależnia ostateczną zmianę statusu nielegalnych od zabezpieczenia granic USA, co ma oznaczać, że dopiero, gdy Kongres je uszczelni, nielegalni będą mogli się starać o zieloną kartę i obywatelstwo. Nie uzgodniono jednak kryteriów owej szczelności. Poza tym aż 40 proc. nielegalnie przebywających w USA to nie ci, którzy przedostali się przez granicę bez dokumentów, ale osoby, które wjechały tu z ważnymi wizami i pozostały po ich wygaśnięciu. Tymczasem wciąż nie opracowano systemu pozwalającego stwierdzić, kto bezprawnie przedłużył sobie pobyt i gdzie w USA przebywa. Niewykluczone, że jeśli reforma przejdzie, doczekamy się wreszcie zniesienia wiz dla udających się do Ameryki Polaków. Dzięki naciskom Polonii do projektu ustawy włączono tzw. ustawę JOLT (Jobs Originated Through Launching Travel), która ma stymulować turystykę do USA przez ograniczenie restrykcji wizowych i zmienia kryteria wejścia do programu ruchu bezwizowego w taki sposób, że Polsce łatwiej je będzie spełnić. Agencja Associated Press (AP) ogłosiła właśnie, że zabrania swoim korespondentom używania terminu illegal immigrant (nielegalny imigrant). Teraz ma być: „imigrant przebywający w USA nielegalnie”, ponieważ – jak uzasadnia zmianę AP – nielegalna może być czynność, a nie człowiek. Nie tylko jednak media zmieniają zdanie o imigrantach. Według sondaży, już około 70 proc. Amerykanów popiera rozwiązania, które pozwoliłyby nielegalnym imigrantom na pozostanie w USA bez obawy o deportację. W sondażu Brookings Institution 63 proc. jest nawet za umożliwieniem im uzyskania amerykańskiego obywatelstwa, choć po spełnieniu pewnych warunków. Ale już badania Pew Research Center dały wynik odmienny – tylko 43 proc. respondentów wydałoby nielegalnym paszport, a 24 proc. uważa, że można im przyznać prawo stałego pobytu, ale nie obywatelstwo. Rezultaty sondaży zależą od sposobu formułowania pytań, ten zaś – prawdopodobnie od światopoglądowych sympatii i antypatii badaczy. Nastroje antyimigranckie w USA, które nasiliły się po ataku terrorystycznym z 11 września 2001 r., osłabły potem, ale po kryzysie i recesji umocniły się w wielu stanach, zwłaszcza południowego i zachodniego pogranicza. Ich wyrazem były osławione ustawy w Arizonie i Alabamie nakazujące policji sprawdzać „osoby podejrzane”, czy posiadają dokumenty pobytu. Podejrzani to, oczywiście, smagłoskórzy przybysze z Ameryki Łacińskiej. Motorem tych nastrojów jest stagnacja na rynku zatrudnienia, która zmusza wielu rodowitych Amerykanów do podejmowania fizycznych prac, których poprzednio unikali, a które wykonują dziś imigranci zza Rio Grande. Pokutują też negatywne stereotypy. Amerykanie, którym kuchnię wykańcza Nelson Rodriguez i których mieszkania sprząta jego żona Miriam, mają o nich jak najlepsze zdanie. Inni pamiętają raczej o takich jak Ingmar Guandique, nielegalny imigrant z Salwadoru, gwałciciel i morderca studentki Sandry Levy, której zniknięcie w 2001 r. stało się sensacją sezonu z powodu jej romansu z kongresmenem Garym Conditem. Marco Rubio i jego zmiany Najnowsza reforma ma szansę nie z racji nagłego przypływu sympatii dla Latynosów, tylko dzięki zmianie pejzażu politycznego w Waszyngtonie. W Partii Republikańskiej dominowali dotąd przeciwnicy amnestii dla nielegalnych imigrantów. Natywiści w stronnictwie udaremnili wcześniejszą próbę reformy w 2007 r., kiedy mimo poparcia prezydenta George’a W. Busha nie udało się uchwalić ustawy o skróceniu ścieżki do paszportu dla młodych imigrantów, którzy trafili do USA jako dzieci. Zeszłoroczny kandydat prawicy na prezydenta Mitt Romney radził nielegalnym, aby się „samodeportowali”. Romney dostał głosy tylko 27 proc. hiszpańskojęzycznej mniejszości – znacznie mniej niż Bush (40 proc. w 2000 r.) – co przyczyniło się do jego porażki. Po wyborach republikanie zmądrzeli i postanowili wyciągnąć rękę do latynoskiego elektoratu. Architektem zmiany kursu został konserwatywny senator Marco Rubio z Florydy, młody i przystojny polityk, uwielbiany przez prawicową Tea Party. Rubio, syn imigrantów z Kuby, uchodzący już za czołowego kandydata republikanów do Białego Domu w 2016 r., dołączył do dwóch senatorów swej partii, Johna McCaina i Lindseya Grahama, którzy wraz z kilkoma senatorami demokratycznymi przygotowują projekt reformy imigracyjnej. Starania McCaina i Grahama nie wystarczyłyby, aby przekonać ich republikańskich kolegów, gdyż obaj uchodzą w partii za outsiderów. Jednak udział Rubio, polityka o nieposzlakowanej wiarygodności na prawicy, gwarantował, że ponadpartyjny konsens w sprawie reformy będzie miał poparcie kierownictwa republikanów i jego konserwatywnego trzonu. Demokraci, akcentujący raczej prawa człowieka, a nie – jak republikanie – prawo i porządek, są tradycyjnie bardziej proimigracyjni. Od lat 30. XX w. ich bazą byli ubodzy imigranci z Europy, a potem z innych kontynentów. Szerszemu otwieraniu granic kraju długo sprzeciwiały się wprawdzie związane z partią związki zawodowe, broniące się przed konkurencją taniej siły roboczej. Obecnie jednak są one cieniem minionej potęgi. Natywiści kontratakują W kampanii na rzecz reformy okazało się, że opór wobec otwierania Ameryki na imigrację jest wciąż silny. Kiedy McCain i Graham przedstawiali wyborcom w swych stanach (Arizona i Karolina Południowa) plan legalizacji „nieudokumentowanych”, wywoływało to falę protestów. Według sondażu „Wall Street Journal”, nie chce tego 65 proc. republikańskich wyborców. W szczególnie trudnej sytuacji jest Rubio, bo jego nominacja prezydencka w 2016 r. zależy od poparcia partyjnego betonu, który uważa, że nielegalnych imigrantów powinno się odesłać, skąd przybyli. Jeżeli zalegalizuje się ich pobyt – ostrzegają natywiści – imigranci otrzymają prawo do benefitów socjalnych, co pogłębi rosnący deficyt budżetu. A jeśli uzyskają obywatelstwo, to tylko po to, by swobodniej przemieszczać się przez granicę, bo tak naprawdę nie c