Alarmujący raport roczny Amnesty International na temat przestrzegania praw człowieka na świecie
Amnesty International zbadała przestrzeganie praw człowieka w 160 państwach w 2015 r. Obraz, jaki wyłania się z raportu, jest przygnębiający. Jednymi z najpoważniejszych wyzwań dla ochrony praw człowieka okazały się wojna w Syrii i kryzys uchodźczy, ale nie tylko.
Wrażenie robią te statystyki (dotyczą one 2015 roku):
– w co najmniej 123 krajach arbitralnie ograniczana była wolność słowa i prasy
– 60 mln ludzi było zmuszonych mieszkać poza własnym domem, w wielu przypadkach przez wiele lat
– ponad 30 państw nielegalnie zmusiło uchodźców do powrotu do państw, w których groziło im niebezpieczeństwo
– na świecie istniało 36 grup zbrojnych, które łamały prawa człowieka w co najmniej 36 państwach
– co najmniej 156 obrońców praw człowieka zostało zabitych lub zmarło w areszcie
– w 122 państwach stosowano tortury lub inne sposoby dręczenia ludzi
– w co najmniej 61 państwach aresztowano tzw. więźniów sumienia, których jedyną winą było to, że walczyli o swoje prawa i wolności
– w co najmniej 19 państwach popełniono zbrodnie wojenne
– w 55 proc. badanych państwach przeprowadzano niesprawiedliwe procesy sądowe
– Miliony ludzi cierpią z rąk państw lub grup zbrojnych, podczas gdy rządy bezwstydnie przedstawiają ochronę praw człowieka jako zagrożenie dla bezpieczeństwa, prawa i porządku lub dla narodowych „wartości” – uważa Salil Shetty. Sekretarz generalny organizacji ostrzega również, że „nie tylko nasze prawa są w zagrożeniu, ale także prawa i systemy, które powinny je chronić”.
Raport zwraca uwagę, że ONZ, organizacja powołana, aby „uchronić przyszłe pokolenia przed klęską wojny” i „przywrócić wiarę w podstawowe prawa człowieka”, w obliczu ogromnych wyzwań jest bardziej bezradna niż kiedykolwiek wcześniej.
Zdaniem autorów raportu wiele rządów świadomie próbowało pokrzyżować działania ONZ zapobiegające masowym zbrodniom lub służące pociągnięciu do odpowiedzialności sprawców oraz odrzucało lub lekceważyło rekomendacje dotyczące potrzeby poprawy sytuacji praw człowieka. Syrię wskazano jako przykład katastrofalnych skutków systemowego niepowodzenia ONZ. – Światowi przywódcy muszą zapobiegać kryzysom, zanim znajdą się zupełnie poza kontrolą. Rządy muszą powstrzymać ataki na nasze prawa i wzmocnić środki ochrony, które już wprowadzono. Prawa człowieka są koniecznością, nie dodatkiem, a ich znaczenie dla ludzkości nigdy nie było większe – uważa Shetty.
Przykłady państw łamiących prawa człowieka (alfabetycznie):
Angola: stosowanie przepisów o zniesławieniu i dotyczących bezpieczeństwa państwa, żeby prześladować, aresztować i przetrzymywać tych, którzy w pokojowy sposób wyrażają swoje poglądy; publiczne lekceważenie rekomendacji ONZ.
Arabia Saudyjska: brutalne rozprawianie się z tymi, którzy ośmielają się nawoływać do reform lub krytykują władze; zbrodnie wojenne popełnione podczas nalotów na Jemen oraz utrudnianie stworzenie kierowanej przez ONZ komisji śledczej w celu zbadania naruszeń popełnionych przez wszystkie strony konfliktu.
Burundi: systemowe zabójstwa i inne powszechne i brutalne metody służb bezpieczeństwa; próby osłabienia społeczności zajmującej się prawami człowieka.
Chiny: eskalacja represji wobec obrońców praw człowieka i szereg wprowadzanych przepisów w imię „bezpieczeństwa narodowego”.
Egipt: aresztowanie tysięcy osób, w tym pokojowych krytyków, podczas bezwzględnych represji w imię bezpieczeństwa, przedłużające się zatrzymania setek osób bez zarzutów czy procesy i skazanie setek innych na karę śmierci.
Izrael: utrzymywanie militarnej blokady Gazy i przez to zbiorowe ukaranie 1,8 miliona mieszkańców, a także niewykonanie, podobnie jak Palestyna, wezwania ONZ do przeprowadzenia wiarygodnego śledztwa w sprawie zbrodni wojennych popełnionych w trakcie konfliktu w 2014 roku.
Gambia: tortury, wymuszone zaginięcia i kryminalizacja osób LGBT; całkowita odmowa współpracy z ONZ i regionalnymi mechanizmami w sprawach dotyczących wolności słowa, wymuszonych zaginięć i kary śmierci.
Kenia: pozasądowe egzekucje, wymuszone zaginięcia i dyskryminacja uchodźców w operacjach walki z terroryzmem; próby podważenia Międzynarodowego Trybunału Karnego.
Meksyk: 27 tys. osób zaginionych; ostra reakcja na krytykę ONZ odnośnie do powszechnego użycia tortur, umożliwiając tym samym niemal całkowitą bezkarność pomimo rosnącej ilości skarg.
Pakistan: poważne uchybienia w odpowiedzi na masakrę szkoły w Peszawarze, w tym nieprzerwane stosowanie kary śmierci; polityka w sprawie zagranicznych organizacji pozarządowych, która nadaje władzom uprawnienia do monitorowania ich i zamykania, jeśli zostaną uznane za działające „przeciwko interesowi” państwa.
Polska: parlament nie zmienił ustawodawstwa w zakresie przestępstw z nienawiści mimo rekomendacji Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji rozszerzenia przepisów o motywy homofobiczne i transfobiczne. Zwrócono uwagę także na odrzucenie przez Sejm ustawy o związkach partnerskich i weto prezydenta ws. ustawy o uzgodnieniu płci.
Przypomniano, że polski rząd zgodził się na relokację około 5 tys. uchodźców z Włoch i Grecji, co odbyło się w klimacie nietolerancji i dyskryminujących wypowiedzi podsycanych przez urzędników państwowych. Krajowe śledztwo w sprawie współpracy z CIA i tajnych więzień nadal było w toku. W raporcie odnotowano zamieszanie ws. Trybunału Konstytucyjnego i ustawy medialnej.
W raporcie wytknięto nam, że 22 lipca 10 Romów i Romek, w tym dzieci, zostało przymusowo wysiedlonych z nieformalnego miejsca zamieszkania we Wrocławiu. Nie zostali powiadomieni o wysiedleniu, a ich własność została zniszczona pod ich nieobecność.
Wprawdzie Polska ratyfikowała Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, ale do końca roku władze nie przedstawiły spójnego planu wdrożenia konwencji.
Rosja: represyjne stosowanie niejasnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i zwalczania ekstremizmu oraz próby uciszania społeczeństwa obywatelskiego w kraju; haniebna odmowa uznania zabójstwa cywilów w Syrii oraz ruchy, by zablokować Radę Bezpieczeństwa ONZ w kwestii Syrii.
Słowacja: powszechna dyskryminacja Romów pomimo wieloletnich działań i konieczność rozpoczęcia postępowania Komisji Europejskiej przeciwko temu państwu.
Stany Zjednoczone: więzienie Guantanamo jako przykład konsekwencji „wojny z terroryzmem”; porażka w zbadaniu odpowiedzialności za tortury i wymuszone zaginięcia.
Syria: zamordowanie tysięcy cywilów w bezpośrednich i masowych atakach z użyciem bomb beczkowych i innej broni oraz stosowanie tortur podczas aresztowania; długie oblężenia obszarów cywilnych, blokowanie dostaw pomocy międzynarodowej.
Tajlandia: aresztowania pokojowych krytyków za wystawianie przedstawień, publikowanie na Facebooku, tworzenie graffiti; odrzucenie przez władze wojskowe wezwań międzynarodowych, by nie rozszerzały swoich uprawnień do uciszania dysydentów w imię „bezpieczeństwa”.
Wielka Brytania: ciągłe masowe inwigilowanie w imię walki z terroryzmem; próby uniknięcia jurysdykcji Europejskiego Trybunały Praw Człowieka.
Węgry: zamykanie granic dla tysięcy uchodźców; utrudnianie wspólnych regionalnych prób udzielania pomocy.
Wenezuela: dalszy brak sprawiedliwości w przypadku poważnych naruszeń praw człowieka i ciągłych ataków na obrońców praw człowieka; wypowiedzenie Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka, które poprzedzone było wycofaniem się spod jurysdykcji Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka, nie pozwalając ofiarom naruszeń dochodzić swych praw.