Ten konflikt nie jest zamrożony, zamrożone jest jedynie jego rozwiązanie

Monitorując linię przerwania ognia, słyszałem już świst kul. Myślę, że gdyby pojawił się tam różowy słoń, to też by do niego strzelali, tak na wszelki wypadek – mówi Andrzej Kasprzyk, osobisty przedstawiciel do spraw konfliktu karabaskiego Przewodniczącego OBWE.

Adam Jones/Flickr CC by SA Forteca Askeran (Mayraberd)

Rozmowa ukazała sie w numerze 3-4/2011 „Nowej Europy Wschodniej”. Więcej o piśmie: www.new.org.pl

Zbigniew Rokita: – Od kilkunastu lat uczestniczy Pan w rozmowach pokojowych dotyczących Górskiego Karabachu. Czy z perspektywy czasu może Pan powiedzieć, że znajdujemy się bliżej znalezienia rozwiązania niż dziesięć lat temu?
Andrzej Kasprzyk: – Z całą pewnością. Obecnie wiadomo, co jest niemożliwe, dlatego doszło do zbliżenia stanowisk. Okazało się, że niektóre z proponowanych rozwiązań nie miały szansy powodzenia. Dotyczy to głównie tych, które stawiałyby kropkę nad „i”: albo jedna, albo druga strona się nie zgadzała. Proponowano koncepcję pozostawienia Górskiego Karabachu – z zachowaniem jego znacznej autonomii – w Azerbejdżanie. Jednak Ormianie się na to nie zgodzili. Był też pomysł oddzielenia obszaru od Azerbejdżanu – Azerowie byli przeciwni. Kiedyś zaproponowano stworzenie wspólnego państwa: Azerbejdżan-Karabach, ale i to się nie powiodło. Upadła też koncepcja wymiany terytoriów. W rezultacie do śmierci Hejdara Alijewa w 2003 roku w kwestii karabaskiej nic się nie zmieniło. Tego konfliktu nie da się jeszcze całkowicie rozwiązać, najpierw trzeba bowiem zminimalizować groźbę wojny. Zgadzają się z tym państwa współprzewodniczące w Mińskiej Grupie OBWE, Ormianie i Azerowie również nie widzą innej możliwości. Przy czym, zarówno jedni, jak i drudzy chcieliby w ramach rozmów wynegocjować jak najwięcej dla siebie. To skomplikowana sytuacja: ten konflikt jest jak pole minowe dla prezydentów Azerbejdżanu i Armenii, mina wybuchnie, jeśli zrobią fałszywy krok.