W starym roku Szwecją wstrząsnęła śmierć 19-letniego rapera Einára, ulubieńca wielu nastolatków. Poza oburzonymi głosami polityków („To tragedia” – powiedział premier) i wywiadami z policją w mediach opublikowano wtedy sporo artykułów, jak rozmawiać o tym, co się wydarzyło, z dziećmi. Było to tym istotniejsze, że na popularnym wśród młodzieży TikToku szybko zaczęły krążyć filmiki z egzekucji artysty. Do dziś nie wiadomo, czy były autentyczne.
Naprawdę nazywał się Nils Kurt Erik Einár Grönberg. Zadebiutował jako 16-latek, od razu posypały się na niego nagrody i pieniądze. Niemal nagle stał się jednym z najczęściej słuchanych szwedzkich muzyków, zdążył wydać cztery albumy. Ktoś zastrzelił go obok jego własnego mieszkania w dobrej stołecznej dzielnicy Hammarby Sjöstad – w miejscu, gdzie zawsze jest sporo ludzi. Od dłuższego czasu żył pod ukrytym adresem, istnieje więc podejrzenie, że znał swoich zabójców.
Morderców Einára do dziś nie schwytano. Szanse na to są nikłe, bo był to prawdopodobnie gangsterski wyrok.
Coraz ostrzejsze teksty
Tego typu zbrodnie mają dziś w Szwecji znikomy poziom wykrywalności. W 2020 r. spośród 385 strzelanin, które zgłoszono na policję, wyjaśniono jedynie 14 proc. Z 47 incydentów z bronią, w których ktoś zginął, rozprawą sądową i skazaniem zakończył się co dziesiąty. W poprzednim roku naliczono w kraju 319 strzelanin i 44 ofiary śmiertelne. Od 2018 r. w podobny sposób zabito w Szwecji 173 osoby, większość stanowili mężczyźni w wieku od 15 do 24 lat.
Z jednej strony walka z przestępczością zorganizowaną stała się już pierwszoplanowym tematem szwedzkiej polityki. Z drugiej – zabójstwa gangsterów i osób z nimi powiązanych, do których najczęściej dochodzi na imigranckich przedmieściach, traktowane są przez większość społeczeństwa jak wydarzenia ze świata równoległego – dość intrygujące w spokojnej i ufnej Szwecji, w której nie ma grodzonych osiedli, wysokich płotów ani krat w oknach, ale przeciętnego Svenssona z zasady nie dotyczą.