Czy czeka nas kolejna pandemia, tym razem kryptowalutowa? Przed dwoma tygodniami bankructwo ogłosiła druga co do wielkości giełda kryptowalut FTX. Warta jeszcze kilka miesięcy temu 32 mld dol., dziś jest bezwartościowa. Jej założyciel, Sam Bankman-Fried, do niedawna najmłodszy miliarder (dolarowy) na świecie, w cztery dni stracił wszystko, a jest jeszcze winny inwestorom od 3 do 8 mld. Dokładnie nie wiadomo ile, bo likwidator giełdy przyznał, że takiego bałaganu w papierach jeszcze nie widział.
FTX działała jak fundusz hedgingowy. Najpierw wymieniała inwestorom tradycyjne pieniądze na kryptowaluty, czyli jednostki w ramach niezależnego systemu księgowego, opierającego się na technologii blockchain. A potem ryzykownie je inwestowała, obiecując nadzwyczajne zyski. Po kolejnej inwestycji i niepokojącym wyprowadzeniu z giełdy przez Bankmana-Frieda 600 mln dol., jeden z największych udziałowców FTX, inna kryptogiełda Binance, z dnia na dzień sprzedała swoje udziały, co pociągnęło za sobą próbę ucieczki drobnych udziałowców. Jednak okazało się, że nie ma czego wycofywać.
Dziś już historię FTX porównuje się do Lehman Brothers. Mechanizm upadku jest podobny, przypominający tzw. piramidę Ponzi’ego – różnica polega na tym, że Lehman operował w tradycyjnym świecie finansów, podczas gdy wokół FTX i kryptowalut zbudowano opowieść o nowym, egalitarnym i sprawiedliwym świecie finansów, niezależnym od niedobrych banków. Ofiary są jednak te same: drobni inwestorzy skuszeni niewiarygodnymi zyskami. W dodatku pojawiły się obawy, że wywołany w ten sposób kryzys na rynku kryptowalut jak pandemia rozleje się na tradycyjne rynki finansowe i wywoła kolejny kryzys gospodarczy. Okoliczności upadku FTX z pewnością przyspieszą prawną regulację kryptowalut. Ale nie uchronią inwestorów przed marzeniem o szybkim i krociowym zysku.