Matka zdekomunizowana. Z kijowskiego pomnika znikło sowieckie godło

Z tarczy najwyższego kijowskiego pomnika zniknęło godło państwa sowieckiego i zostało zastąpione ukraińskim tryzubem.

Operację wykonano w ostatnich tygodniach, by zdążyć na przypadające 24 sierpnia obchody dnia niepodległości. Wymiana kosztowała równowartość ponad 3 mln zł, pochodzących ze zrzutek osób prywatnych i firm. Przy okazji pomnik zmienił nazwę na bardziej patriotyczną – uniwersalna, internacjonalistyczna Matka Ojczyzna stała się Matką Ukrainą.

Znak na tarczy uchował się tak długo, bo pomnik był chroniony jako dzieło sztuki, miejsce pamięci ofiar drugiej wojny oraz punkt odniesienia dla tych, którzy sentymentem darzyli okres radziecki. Jednak w ostatnich trzech dekadach kontekst się zmieniał. Na podstawie przepisów o dekomunizacji, zrównujących symbole radzieckie z nazistowskimi, zmieniono ponad 50 tys. nazw ulic i miejscowości, a z setek cokołów pospadały Leniny. Bitwa na pamięć toczy się także podczas obecnej wojny. Armia rosyjska zajmuje się niszczeniem symboliki ukraińskiej, zrywa tryzuby, tratuje upamiętnienia wielkiego głodu z lat 30., w Borodiance pod Kijowem przestrzeliła głowę popiersia poety Tarasa Szewczenki. Z drugiej strony od lutego zeszłego roku Ukraińcy rozmontowali blisko 200 sowieckich pomników, teraz przyszedł czas na retusz Matki Ukrainy.

Postawiono ją w 1981 r., w epoce Leonida Breżniewa, z pochodzenia Ukraińca. Już wtedy krytykowano wybór kosztownej stali nierdzewnej, której zaczynało brakować w krztuszącej się sowieckiej gospodarce. Po rozpadzie ZSRR do listy wyzwań dopisano płomień wiecznego ognia, który rocznie pochłaniał 400 m sześc. gazu ziemnego. Także miecz wysokiego na 102 m pomnika (licząc z podstawą) wystawał ponad krzyże wież pobliskiej Ławry Peczerskiej, głównego ośrodka prawosławia w mieście. Z oboma problemami sobie poradzono: ogień zapala się tylko przy wyjątkowych okazjach, a miecz skrócono o 6 m. Ale nadal kijowska Matka jest wyższa od nowojorskiej Statui Wolności (z podstawą 93 m) i dwóch innych sowieckich Matek, też występujących z mieczami: 20-metrowej, aluminiowej Matki Gruzji i 51-metrowej, miedzianej Matki Armenii.