Świat

RPA na celowniku

RPA na celowniku Trumpa. Zapowiada się nierówna próba sił

Osiedle przy elektrowni w prowincji Mpumalanga Osiedle przy elektrowni w prowincji Mpumalanga Per-Anders Pettersson / Getty Images
Republika Południowej Afryki podpadła Donaldowi Trumpowi za to, że „konfiskuje ziemię i bardzo źle traktuje niektóre klasy ludzi”.

Prezydent USA zażądał „pilnego dochodzenia” i zarządził wstrzymanie amerykańskiej pomocy (440 mln dol. rocznie, głównie na leczenie AIDS). Żadne konkrety nie padły, ale wiadomo, że punktem odniesienia jest ustawa podpisana w styczniu przez prezydenta Cyrila Ramaphosę o ułatwieniach w wywłaszczaniu gruntów „w imię sprawiedliwości i w interesie publicznym”.

Kwestia gruntów rolnych to bodaj najboleśniejszy problem od zakończenia apartheidu. Przez 30 lat redystrybucja ziemi postępowała bardzo powoli; jedynym praktykowanym przez państwo sposobem był wykup na wolnym rynku. Obecnie 72 proc. gruntów należy ciągle do grupki białych farmerów, co budzi gniew i irytację czarnej większości. Ich przodkowie przez lata byli rugowani i przesiedlani i żadne wyrównanie krzywd nie nastąpiło. Afrykański Kongres Narodowy, historyczna partia Nelsona Mandeli, stracił większość i musi rządzić w rozdrobnionej koalicji, czując na plecach oddech radykałów (64 proc. czarnej ludności żyje w biedzie). Ustawa Ramaphosy wychodziła naprzeciw tym nastrojom, przewidując m.in. przejęcie bez odszkodowania ziemi, która nie jest uprawiana, ale generalnie zapisy nie są zbyt precyzyjne. W każdym razie proces porządkowania jeszcze nie ruszył.

W tle pojawia się silny lobbing w Waszyngtonie skrajnie prawicowych Afrykanerów – oraz wychowany w RPA Elon Musk (jako 17-latek wyjechał do Kanady), który ma ambicje kierować sprawami międzynarodowymi za pomocą swojej platformy X. Tam brutalnie zaatakował prezydenta RPA i jego „jawnie rasistowską” ustawę, a morderstwa na tle rabunkowym białych farmerów nazwał ludobójstwem. O ludobójstwo w Gazie RPA oskarżyła Izrael przed trybunałem w Hadze, co zirytowało Trumpa. Podobnie jak ciepłe relacje Pretorii z Rosją, Chinami i Iranem.

Polityka 7.2025 (3502) z dnia 11.02.2025; Ludzie i wydarzenia. Świat; s. 10
Oryginalny tytuł tekstu: "RPA na celowniku"
Reklama