Trochę miasteczko, trochę wieś, kilka ulic, parterowa zabudowa, w górę wyrasta tylko kościół. 30 minut wystarcza na przejście od krańca do krańca. Dla obcych najważniejszy jest ten kraniec Jedwabnego, gdzie za metalowym płotkiem znajduje się kamień z napisem: „Miejsce kaźni ludności żydowskiej. Gestapo i żandarmeria hitlerowska spaliła żywcem 1600 osób 10 VII 1941 r.”
Mieszkańcy Jedwabnego nie mają w sobie życzliwości dla przybyszy. To zrozumiała reakcja, bo obcy też nie przyjeżdżają tu z życzliwości. Przyglądają się tubylcom z antropologicznym zacięciem. Obserwują twarze doszukując się szczególnych cech. – Patrzą na mnie jak na córkę mordercy Żydów – żali się pani C., która urodziła się 20 lat po wojnie, a jej ojciec w czasie pogromu miał 6 lat. – Pytają, co pani wie o zabijaniu? A ja wiem tyle, ile oni piszą w tych swoich gazetach, nic więcej.
Po uliczkach Jedwabnego ganiają hordy dziennikarzy, kamerzyści. Po 60 latach od zbrodni szukają śladów. – Media jątrzą – wyrokuje proboszcz Edward Orłowski. A Janina B., córka właściciela stodoły, w której spalono wtedy Żydów, mówi reporterowi „Polityki”: – Nic panu nie powiem, bo za panem Żydzi stoją. To oni ten hałas robią.
Żydzi spaleni w stodole jej ojca po ponad półwieczu nagle powrócili. Za sprawą książki Jana Tomasza Grossa „Sąsiedzi” przypomniano sobie o ich męczeńskiej śmierci. I rozpętała się dysputa: kto zabijał, kto ma przepraszać, kto ma wybaczać. Jedwabne stało się poligonem do ćwiczeń nad polską mentalnością. Czy Polacy potrafią uporać się z cieniami przeszłości? Czy są zdolni do współczucia? Czy dojrzeli już do rozliczenia z bagażem własnych grzechów?