Archiwum Polityki

Wojna na górze, wojna na zawsze

W dziejach III Rzeczpospolitej to właśnie 1992 r. uchodzi za najbardziej dramatyczny. Do dzisiaj rzutuje na polskie życie polityczne, jego klimaty i temperaturę polemiki. Jak do tego doszło? Czy musiało dojść?

Narastające od 1989 r. pęknięcia w obozie solidarnościowym doprowadziły w 1992 r. do ujawnienia głębokich sprzeczności, które przeistoczyły się w wojnę ugrupowań wyrastających z tego samego solidarnościowego pnia. Apogeum miało miejsce w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 r., zwaną nieraz „nocą długich noży”, kiedy to odwołano rząd Jana Olszewskiego. W osobliwy więc sposób politycy „S” uczcili trzecią rocznicę zwycięstwa w wyborach w czerwcu 1989 r.

Były to wybory tylko w części demokratyczne, ale wykreowały obóz zwany solidarnościowym (później postsolidarnościowym lub posierpniowym) na główną siłę na polskiej scenie politycznej. Jego posłowie i senatorowie powołali w sejmie Obywatelski Klub Parlamentarny (OKP). Nie był on ani partią, ani stronnictwem; skupiał polityków o różnych biografiach, ludzi różnych temperamentów i ambicji, odwołujących się do często przeciwstawnych ideologii. Z czasem na jednym biegunie znaleźli się politycy o poglądach umiarkowanych, demokraci i liberałowie, których ideałem była Polska liberalna, laicka, Polska rozległych praw obywatelskich i demokratycznych. Wśród nich, obok premiera Tadeusza Mazowieckiego, byli np. Bronisław Geremek, Adam Michnik, Jacek Kuroń. Stawiali oni na ścisły związek z EWG i Zachodem. Lansowali szybki rozwój gospodarki rynkowej. Coraz bardziej skonfliktowani z politykami prawicy solidarnościowej szukali oparcia wśród postkomunistów.

Na drugim biegunie koncentrowała się solidarnościowa prawica, skupiająca polityków o poglądach konserwatywnych, katolickich, narodowych, nieufnych wobec Zachodu; ich wizja państwa narodowego, kultywującego tradycyjne zachowania i tożsamość kulturową, daleko odbiegała od wizji tych pierwszych. Prawica zdecydowanie też nawoływała do dekomunizacji i lustracji, do szybkiego zniszczenia politycznego dziedzictwa PRL.

Pomocnik Historyczny Nr 5/2006 (90071) z dnia 11.11.2006; Pomocnik Historyczny; s. 10
Reklama