W PRL obowiązywały standardy radzieckie. Miejsce żony przywódcy jest w domu. Na publicznym forum szef narodu występuje indywidualnie. Polskie tzw. pierwsze damy stosowały się do tej zasady. Na Zachodzie małżonki prezydentów zajmowały się działalnością charytatywną, zbierały datki na biednych, organizowały filantropijne bale. – U nas to było niemożliwe – uważa Andrzej Werblan, działacz i historyk PZPR – bo teoretycznie biednych nie było.
Na początku lat 60. żony polskich polityków obserwowały karierę Jackie Kennedy, małżonki prezydenta USA. Narzuciła nowy styl – młoda, piękna i zadbana, aktywnie udzielająca się publicznie. Sukces Johna Kennedy’ego w wyborach był po trosze jej zasługą. Nikt jednak nie oczekiwał, że polskie damy polityczne będą odgrywać jakąś pomocną rolę w rozwoju karier swych mężów, bo kampanie wyborcze nie były w PRL praktykowane.
Żony w mediach nie istniały. Wiodły swoje życie skromnie, na uboczu, w cieniu małżonków. Czy z domowego zacisza wywierały jakiś wpływ na wydarzenia, sugerowały swoim mężom polityczne decyzje – tutaj zdania są podzielone. W oczach opinii publicznej owe małżonki to postacie demoniczne, chciwe władzy i pieniędzy. Ale biografowie polityków z czasów PRL dość zgodnie twierdzą, że ich rola sprowadzała się do jednego – dbać o męża i wychowywać dzieci. A od polityki jak najdalej.
Kłopoty z wyborem żony
Życie rodzinne Bolesława Bieruta (od 31 grudnia 1944 prezydent KRN, 1947–52 prezydent RP, do 1956 r. I sekretarz KC PZPR) było równie tajemnicze jak on sam. W 1921 r. wziął ślub kościelny z przedszkolanką Janiną Górzyńską, miał z nią dwoje dzieci: Krystynę i Jana. Ale już cztery lata później z polecenia KPP wyjechał do ZSRR. Tam związał się z działaczką komunistyczną Małgorzatą Fornalską.