Archiwum Polityki

Santa Evita

W latach 30. Argentyna była najważniejszym i najbogatszym krajem Ameryki Łacińskiej, latynoską Europą. Jak to się stało, że właśnie tu narodził się peronizm, prawzór wszystkich populizmów, a wraz z nim legenda Evity?

Argentyna przed II wojną światową była największym na świecie eksporterem żywności. Na wojnie jeszcze bardziej się dorobiła. Kiedy nastał Hitler i zaczął burzyć Europę, Argentyńczycy rozważali potrzebę zajęcia miejsca lidera rasy łacińskiej w świecie.

Argentynie było wszystko jedno, czy USA przystąpią do wojny i czy Niemcy ją wygrają. Hitler miał w ambasadzie Niemiec 44 pracowników i utrzymywał 14 konsulatów, podczas gdy USA tylko jeden. W Argentynie działały wszystkie niemieckie organizacje polityczne i młodzieżowe z Hitlerjugend i gestapo włącznie.

Niemców rodowitych i z pochodzenia było w Argentynie około 0,5 mln. Włochów liczono na 3 mln. Nie powodowali oni żadnych problemów, bo w odróżnieniu od Niemców szybko się asymilowali. Niemcy zaś organizowali w Ameryce Południowej 500-tys. armię bojowników gotowych walczyć za Hitlera. 60 tys. miano rekrutować w Argentynie. Tylu było tam członków NSDAP. Wojsko argentyńskie w latach 1915–1940 było ćwiczone przez oficerów niemieckich, dzięki czemu 90 proc. oficerów w stopniu od majora wyżej było germanofilami.

Już wtedy – zauważył John Gunther, autor wspaniałego reportażu „Inside Latin America” – Argentyna miała zazwyczaj dwu prezydentów. Jeden chory – radykał, drugi urzędujący – konserwatysta. Jeden z wyborów, drugi z zamachu stanu. Jeden cywil, drugi generał. Jeden reprezentujący starą tradycję feudałów hiszpańskich i należący do partii konserwatywnej, drugi – potomek włoskich sklepikarzy, warstw średnich, mieszczan, przemytników, uważający się za liberała.

Kupcy łatwiej wygrywali wybory, wobec tego konserwatyści urządzali zamachy stanu. Liberałowie chcieli uprzemysłowić kraj, latyfundyści obawiali się, że wtedy spadnie eksport wołowiny, pszenicy, baraniny i wełny.

Polityka 1.2006 (2536) z dnia 07.01.2006; Historia; s. 64
Reklama