Archiwum Polityki

Myśliwce na sprzedaż

Dziś samoloty dla polskiej armii kupujemy za granicą. Przed wojną sami je produkowaliśmy i z zyskiem sprzedawaliśmy. Tyle tylko, że rodzime wojsko pozostało przy starych modelach.

Z początkiem lat 30. XX w. do eskadr myśliwskich polskiego lotnictwa wojskowego zaczął trafiać sprzęt przewyższający – wedle zgodnej niemal opinii ekspertów – wszelkie konkurencyjne konstrukcje. Produkowano go ledwie parę kroków od centrum Warszawy, na Mokotowie, w powstałej niedawno i wciąż jeszcze niewielkiej wytwórni Państwowych Zakładów Lotniczych. A w ciągu kilku następnych lat samoloty tej firmy, która przeniosła się na Okęcie, zawojowały sporą część Europy.

Wszystko to dziś brzmi cokolwiek bajkowo. I – przyznać trzeba – zaczęło się zgodnie z regułami gatunku. Oto w końcu 1927 r. do PZL zawitał młody ambitny inżynier – Zygmunt Puławski. Absolwent Politechniki Warszawskiej, który jej mury opuścił przed dwoma ledwie laty, wiedzę swą i umiejętności szlifował później przez rok we francuskiej wytwórni Bregueta. Teraz zaś, wróciwszy do kraju, został konstruktorem w mokotowskiej fabryce. I niemal natychmiast wystąpił z pomysłem zgoła rewolucyjnym, proponując opracowanie samolotu myśliwskiego. Rzecz musiała się zrazu wydać obrazoburstwem. Żeby nowoczesny płatowiec powstał w wytwórni, która całkiem niedawno przestała pełnić rolę warsztatu remontowo-naprawczego, gdzie większość hal produkcyjnych to drewniane baraki, brakuje najprostszych obrabiarek, wodociągi i kanalizacja są właśnie w budowie, a marzeniem dyrektora jest mieć do dyspozycji choćby jeden hangar?

Mewie płatowce

A jednak Puławski dopiął swego. W ciągu kilkunastu miesięcy nowa maszyna była gotowa. Jednopłatowy samolot PZL P.1, wykonany całkowicie z metalu, z charakterystycznie wygiętym, zwężającym się ku kadłubowi skrzydłem, które niebawem świat nazwie mewim albo polskim – wyglądał zdecydowanie elegancko. I śmiało mógł stanąć w szranki z najlepszymi.

Pomocnik Historyczny Nr 1/2009 (90123) z dnia 07.02.2009; Pomocnik Historyczny; s. 35
Reklama