Nie ma jednej Hiszpanii. Obejrzyjcie, jeśli chcecie ją odwiedzić i zrozumieć

Dr Paweł Szatkowski, historyk i autor wielu tekstów w najnowszym Pomocniku Historycznym o Hiszpanii, opowiada o długiej, fascynującej i często niezrozumianej historii Półwyspu Iberyjskiego.

OGLĄDAJ:

Czy Hiszpania to jedno państwo – czy raczej mozaika narodów, języków i tożsamości? Dr Paweł Szadkowski, historyk i autor wielu tekstów w najnowszym Pomocniku Historycznym o Hiszpanii, opowiada o długiej, fascynującej i często niezrozumianej historii Półwyspu Iberyjskiego.

Zaczynamy od pytania podstawowego, a zarazem trudnego: kim są Hiszpanie? Czy dzisiejsza Hiszpania to Kastylia, która „dokleiła sobie” inne królestwa, czy raczej warstwowa konstrukcja, nadbudowana na pradawnych korzeniach Iberów, Basków, Rzymian, Wizygotów i Arabów? Wędrujemy przez poszczególne regiony – od uprzemysłowionego Kraju Basków i rybackiej Asturii, przez dumną Katalonię, aż po wielokulturową Andaluzję – by zobaczyć, jak wiele różnych „Hiszpanii” kryje się za tym jednym słowem.

W rozmowie nie mogło zabraknąć tematów budzących emocje, jak rekonkwista, która dziś bywa wykorzystywana przez skrajną prawicę jako symbol ideologicznego zwycięstwa chrześcijaństwa, inkwizycja – często demonizowana, ale w rzeczywistości mniej krwawa, niż głoszą stereotypy. Oraz kolonializm, którego hiszpański model różnił się istotnie od brytyjskiego. Mówimy o Cortésie, Karolu V i o tym, jak Hiszpania stworzyła pierwsze globalne imperium – i dlaczego nie była w stanie go utrzymać.

W centrum rozmowy pojawia się też wielka idea Hispanidad – koncepcja wspólnoty kulturowej i cywilizacyjnej narodów hiszpańskojęzycznych, odwołująca się do wspólnego języka, religii i dziedzictwa historycznego. To idea wieloznaczna i kontrowersyjna, dla jednych symbol wspólnoty i dumy, dla innych – narzędzie geopolityki lub nacjonalistycznego resentymentu. Rozmawiamy też o tym, jak Franco czerpał z dawnych symboli i mitów, jak Hiszpania poradziła sobie z dyktaturą i dlaczego jej dzisiejsze problemy – demografia, migracje, napięcia tożsamościowe – mają głębokie korzenie w historii.

To opowieść o kraju rozdartym między idealizmem Don Kichota a pragmatyzmem Sancho Pansy. O miejscu, które jednocześnie było zapomnianą prowincją i centrum światowego imperium. O pasji, religii, polityce i nieustannym napięciu między tym, co wspólne, a tym, co lokalne. Dla wszystkich, którzy planują wakacje w Hiszpanii – i dla tych, którzy chcą ją wreszcie zrozumieć.

SŁUCHAJ: