Wyniesienie do władzy. „Ale mnie jest dobrze w Katowicach” – mieli usłyszeć Franciszek Szlachcic i Stanisław Kania od Edwarda Gierka, gdy nocą 18 grudnia 1970 r. przyjechali namówić go do objęcia stanowiska I sekretarza PZPR. Jednak 19 grudnia Gierek był już w Warszawie.
Przemówił do Polaków 20 grudnia, zaraz po zakończeniu VII Plenum KC PZPR, które formalnie zatwierdziło jego wybór. Usiłował nawiązać ze społeczeństwem nić porozumienia, osią główną czyniąc narodową wspólnotę. Było to przemówienie ogólnikowe, czytane z kartki. Niemniej spodobało się Polakom zmęczonym drętwą mową Gomułki. Autorzy raportu z Departamentu III MSW pisali: „W środowiskach społecznych w kraju od czasu ogłoszenia decyzji VII Plenum KC PZPR następuje wyraźny spadek napięcia. Zmalała też ilość negatywnych oraz wrogich komentarzy, zmniejszył się kolportaż ulotek, sporządzanie wrogich napisów i innych faktów wrogiej działalności”.
Na biurka członków kierownictwa partii trafił w tym czasie również inny raport, sygnowany przez Departament I MSW, czyli wywiad. Zawierał m.in. streszczenie odczytu „Polskie konflikty po Gomułce”, wygłoszonego przez Zbigniewa Brzezińskiego, wówczas dyrektora Instytutu Badań Problemów Komunizmu Uniwersytetu Columbia. Jego zdaniem „władzę w Polsce przejęła grupa reprezentująca technokrację”. Pod tym pojęciem rozumiał „kult sprawności ekonomicznej, technicznej i policyjnej”. Gdy w Radomiu i Ursusie wybuchały strajki w czerwcu 1976 r., „Der Spiegel” opublikował wywiad z Gierkiem. Dziennikarz stwierdził m.in.: „Kanclerz Schmidt ceni pana osobiście tak wysoko, że mógłby sobie pana świetnie wyobrazić jako menedżera wielkiego przedsiębiorstwa niemieckiego klasy Kruppa czy Daimler-Benz.