Pomocnik Historyczny

Wiosna opozycji

Zanim powstał KOR

Zdzisław Najder, twórca i lider Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, (fotografia z lat późniejszych). Zdzisław Najder, twórca i lider Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, (fotografia z lat późniejszych). AN
Zwykło się wiązać narodziny zorganizowanej opozycji demokratycznej z protestami robotniczymi w czerwcu 1976 r. Ale zaczęła się ona instytucjonalizować już od początku tego roku.
Prof. Edward Lipiński, centralna postać opozycji epistolarnej, 1971 r.Forum Prof. Edward Lipiński, centralna postać opozycji epistolarnej, 1971 r.

Polskie Porozumienie Niepodległościowe. Ożywione sukcesem kampanii protestacyjnej wobec zmian w konstytucji środowiska opozycyjne nie zamierzały rezygnować z wywalczonego prawa do zabierania głosu. 3 maja 1976 r. w Londynie, a parę dni później w kraju, swój program opublikowało Polskie Porozumienie Niepodległościowe. Zakonspirowane ugrupowanie rozpoczęło w ten sposób działalność polegającą na ogłaszaniu memoriałów na rozmaite tematy z zakresu polityki, gospodarki, historii i życia społecznego. Program PPN, napisany przez twórcę i lidera grupy Zdzisława Najdera z pomocą Jana Olszewskiego, Wojciecha Karpińskiego i Jana Zarańskiego, wyróżniał się odwagą myślenia, dojrzałością sformułowań i politycznym zasięgiem postulatów. Były one jednoznacznie skierowane przeciw komunistycznym zasadom ustrojowym i międzynarodowym sojuszom PRL.

Na pierwszym miejscu listy celów PPN figurowało „odzyskanie przez Polskę rzeczywistej suwerenności”. Domagano się również wprowadzenia swobód obywatelskich i stworzenia ram prawnych dla „wielopartyjnej demokracji”. Niezawisłe sądy, wolne wybory, wolność słowa, podróżowania i stowarzyszania się, swoboda działania Kościoła i prywatnej przedsiębiorczości – to kolejne punkty programu PPN. Omówiono w nim też kwestie pozycji międzynarodowej Polski, sprzeciwiając się rosyjskiej dominacji i postulując współpracę na rzecz niepodległości z Ukrainą, Białorusią i narodami bałtyckimi. Ważnym postulatem w sferze polityki zagranicznej było zamknięcie sporów z Niemcami i nawiązanie możliwie najściślejszych związków ze wspólnotą europejską – „naszym naturalnym ideowym sprzymierzeńcem”.

Zdzisław Najder i inni twórcy PPN nie twierdzili, że szansa na niepodległość nadejdzie szybko. Sądzili jednak, że przybliża ją kryzys całego obozu komunistycznego i agresywna polityka międzynarodowa ZSRR.

Pomocnik Historyczny „Dekada Gierka” (100188) z dnia 11.10.2021; Dekada Gierka; s. 107
Oryginalny tytuł tekstu: "Wiosna opozycji"
Reklama