Ciesz się, że żyjesz

Fadil w ciągu czterdziestu lat swego życia kilkaset razy przechodził granicę kosowsko-macedońską. Granicę, która w czasach byłej Jugosławii istniała tylko na mapie. Teraz od strony macedońskiej strzegą jej czołgi NATO, uzbrojeni po zęby żołnierze macedońscy oraz dziesiątki policjantów z oddziałów specjalnych. Fadil przekroczył tę granicę jako jeden z tysięcy Albańczyków uciekających przed serbskimi siłami zbrojnymi.

Faza dwa i pół

Komentarze setek dziennikarzy śledzących interwencję NATO w Jugosławii są coraz bardziej cierpkie. Mija bowiem kilkanaście dni - i ciągle to samo. Coraz intensywniejszym nalotom Sojuszu towarzyszy coraz bardziej masowy exodus Albańczyków z Kosowa. Nie widać końca, punktu docelowego ani nawet momentu przesilenia. W tej telewizyjnej wojnie podzielonej na codzienne odcinki, widzowie zaczynają się domagać zasadniczego zwrotu akcji.

Bałkańskie domino

Naloty NATO na Jugosławię (Serbię i Czarnogórę) nie powstrzymały czystki etnicznej w Kosowie. Exodus blisko dwustu tysięcy ludzi do państw sąsiednich, Macedonii i Albanii, spowodował katastrofę humanitarną. Czy Kosowo to już ostatni akt jugosłowiańskiej tragedii? Czy też w pobliskiej Macedonii niebawem powtórzy się scenariusz znany z Bośni i Hercegowiny? Jak długo NATO będzie bombardować Jugosławię i czy ataki przeprowadzane będą tylko z powietrza? Jak zachowa się trudno przewidywalna dziś Rosja?

Bitwa o Kosowo

Na samym początku było tak, jak świat zdążył się już przyzwyczaić. Jak przy wyzwalaniu Kuwejtu (1990 r.) czy karnym uderzeniu na Irak (1998 r.). Operacja wojskowa transmitowana na żywo, rakiety odpalane z odległych okrętów, nocne rajdy niewykrywalnych samolotów, chirurgiczne uderzenia, syreny, pomarańczowe pióropusze eksplozji. Ale po kilku dniach nalotów NATO na Jugosławię widać, że tu wszystko może potoczyć się inaczej.

Na białym koniu

Dla większości Polaków poza granicami ojczyzny koniec II wojny światowej nie oznaczał końca walki. Celem pozostawała Polska niepodległa i integralna terytorialnie, oczywiście z Wilnem i Lwowem. W jaki sposób zrealizować ów cel? W 1951 r. gen. Anders zaproponował utworzenie przy NATO narodowych armii tworzonych z uchodźców zza "żelaznej kurtyny".

Rzeczpospolita Europa

Co teraz będziemy robić w Europie? Czy Polska będzie koniem trojańskim Ameryki, tak jak były nim Niemcy w epoce kanclerzy Schmidta i Kohla, czy raczej pozostanie przy swym "trójkącie weimarskim" z Francją i Niemcami?

Gdzie jest wróg?

Polska przystępuje właśnie do Paktu Północnoatlantyckiego i pozyskuje solenne gwarancje bezpieczeństwa ze strony nowych sojuszników. Zobowiązują się oni - w artykule 5 Traktatu Waszyngtońskiego z 1949 r. - że zbrojna napaść na którykolwiek kraj NATO będzie uważana za napaść przeciw nim wszystkim, więc przyjdą natychmiast napadniętemu z pomocą. Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. Ale minęła już zimna wojna i mało prawdopodobne jest, by sojusznikom zagrażała rozmyślna agresja. Otwiera się jednak era nowych niebezpieczeństw, także niosących zniszczenie i osłabiających kraj. NATO, które działa już od 50 lat, chce dostosować swoje mechanizmy i doktrynę obronną do nowej sytuacji. Zanim nas przyjęto do Paktu, zarówno Polska jak i sojusznicy rozpatrywali, co wnosimy: jakie atuty i jakie własne zagrożenia. Odtwórzmy zatem tę listę. Co może dziś zagrażać bezpieczeństwu Polski?

NATO. Godzina zero. Alleluja! – krzyknęła Albright. Za chwilę Polska była już członkiem Sojuszu

Aby zachować jednoczesność wstąpienia do NATO trzech krajów, ustalono, że momentem oficjalnej proklamacji członkostwa będzie podniesienie przez Madeleine Albright trzech teczek z kompletem dokumentów i podpisów. 12 marca 1999 r. Polska przystąpiła do NATO.

Przez Pyry do NATO

W leżących w granicach Warszawy Pyrach znajduje się Centralne Stanowisko Dowodzenia Dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej. Obecnie otwarto tu tajne Narodowe Centrum Wspomagania Operacji Powietrznych (ASOC). W marcu, od pierwszej minuty formalnego wstąpienia Polski do NATO, do Pyr trafią informacje o sytuacji w przestrzeni powietrznej nad państwami NATO, od Turcji po Portugalię, a nasi nowi sojusznicy dostaną stąd dane o sytuacji w powietrzu nad Polską i w jej najbliższym otoczeniu.

Doczołgać się do NATO

Sejm rozpoczął podniosłą debatę nad ustawą o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego. W tym samym tygodniu odbyła się demonstracja pracowników upadającej zbrojeniówki i pogrzeb lotników z rozbitego w Święto Niepodległości samolotu Iskra. Lotnicy jako pierwsi będą się integrować z NATO - spadną na nich zadania obrony wspólnego obszaru powietrznego. Tymczasem niektórzy domagają się całkowitego zakazu lotów na złym sprzęcie. Czy stan polskiego lotnictwa nie jest symbolem sytuacji całych sił zbrojnych, których głównym zadaniem wydaje się dziś dotrwać do kwietnia, kiedy to wreszcie przyjmą nas do NATO?