Wybory 1957: 99,44 proc. głosów na Władysława Gomułkę

Wybory sejmowe ze stycznia 1957 r. znacząco różniły się od wszystkich innych głosowań w PRL. Na fali odwilży ludzie wiązali z nimi nadzieje na demokratyzację.

Repr. FoKa/Forum Materiał propagandowy z 1957 r.

W 2017 r. POLITYKA będzie obchodziła swoje 60-lecie – pierwszy numer tygodnika ukazał się 27 lutego 1957 r. Wydamy z tej okazji specjalny numer jubileuszowy, zorganizujemy imprezy urodzinowe. Zanim to nastąpi – postaramy się przybliżyć klimat 1957 r. w serii artykułów. Poniżej pierwszy z nich.

***

Kadencja Sejmu PRL wyłonionego w październiku 1952 r. dobiegała końca jesienią 1956 r. Kierownictwo PZPR po raz pierwszy zajęło się sprawą kolejnych wyborów w czerwcu 1956 r. Choć rozważano pewne zmiany ordynacji wyborczej, główne zasady miały pozostać niezmienione: wyborcy nadal głosowaliby na jedną listę wyborczą, obejmującą tylko tylu kandydatów, ile miejsc należało obsadzić w ławach poselskich.

Tymczasem w całym kraju, z różnych środowisk, coraz wyraźniej zaczęły podnosić się głosy domagające się zmian, w tym demokratyzacji prawa wyborczego. Naprzeciw wyszły im rozstrzygnięcia, które zapadły na posiedzeniu Biura Politycznego, jeszcze bez udziału Władysława Gomułki, na początku października 1956 r. Zadecydowano wówczas, że nowa ordynacja będzie zakładać zamieszczenie na listach wyborczych większej liczby nazwisk niż liczba mandatów do obsadzenia. Partyjni decydenci zdawali sobie sprawę, że takie rozwiązanie daje wyborcom możliwość skreślania niepopularnych kandydatów. Złagodzić ryzyko miała możliwość oddawania kart wyborczych bez skreśleń. W takim przypadku głos miał być zaliczany kandydatom z tzw. miejsc mandatowych, obejmujących kilka pierwszych pozycji na liście.

Rada Państwa zdążyła wyznaczyć termin wyborów do Sejmu PRL II kadencji na 16 grudnia 1956 r. Ale na pierwszym posiedzeniu władz partyjnych, już z Gomułką na czele, zadecydowano o zmianie daty.