Demokracja ateńska przetrwała ok. 2,5 stulecia, od mniej więcej 508/50 do 260 r. p.n.e. Nie ustają spory, czy był to pierwszy system, który określić można jako demokratyczny – różnych form czy elementów ludowładztwa można się doszukiwać we wcześniejszych okresach i na innych obszarach, np. w Sparcie albo u Fenicjan. Ale – jak zauważa wybitny oksfordzki klasycysta prof. Simon Hornblower – w Atenach demokracja wprowadzona została w uporządkowanej i zadziwiająco szybkiej sekwencji reform. Powstał „system partycypacyjny, którego złożoność i polityczne wyrafinowanie, widoczne w każdym detalu, łączyły się z zasadą niemal pełnego amatorstwa jego uczestników, w sposób który do dziś pozostaje bezprecedensowy”.
Za czas dojrzałości tego systemu uważa się powszechnie V w. p.n.e., choć było to stulecie co najmniej dwukrotnie – w latach 411 i 404 – przerwane częściowo udanymi próbami obalenia demokracji i zastąpienia jej rządami oligarchicznymi. Jak w tym „wieku dojrzałym” funkcjonowały demokratyczne instytucje składające się na fenomen podziwiany do dziś?
Ateny były centrum Attyki, krainy o powierzchni ok. 2500 km kw., zaludnionej przez ok. 200 tys. mieszkańców. Był to obszar mniej więcej dzisiejszego Luksemburga, ale w porównaniu z innymi greckimi krainami, objętymi jakąś formą jednolitej władzy państwowej, mógł być uznany za spory. Same Ateny liczyły ok. 30 tys. mieszkańców. Aby uzyskać liczbę osób cieszących się pełnią praw obywatelskich, należy od tego odjąć kobiety, niewolników i metojków, czyli cudzoziemców osiedlonych na nieokreślony czas. Ocenia się, że Ateńczyków zdolnych do aktywności politycznej było ok. 6 tys., odpowiednio większa była liczba posiadających taką zdolność mieszkańców Attyki.