Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Historia

Pieniądze pod zagranicznym nadzorem

Długi II RP, czyli pieniądze pod zagranicznym nadzorem

Fabryka zapałek Kreugera, 1926 r. Fabryka zapałek Kreugera, 1926 r. Ullstein Bild / Getty Images
Suwerenność państwa z nędznym budżetem bywa krucha. Przekonano się o tym w pierwszych latach II RP, rozpaczliwie szukając pożyczek.
Ekonomista Feliks Młynarski, któremu udało się uzyskać dla Polski korzystny kredyt.Narodowe Archiwum Cyfrowe Ekonomista Feliks Młynarski, któremu udało się uzyskać dla Polski korzystny kredyt.

„Wreszcie wtoczyły się na ziemie polskie potężne walce parowe wrogich armij w okresie wielkiej wojny. (…) Ofiarą padły wówczas setki tysięcy ludzi, zboże i zasiewy, konie i bydło, ogrody i lasy, domy i zabudowania gospodarcze, fabryki i składy handlowe, narzędzia i maszyny” – starał się opisać rozmiary zniszczeń pierwszej wojny w książce „Dysproporcje” Eugeniusz Kwiatkowski. Gdy nastał pokój, dochody budżetowe państwa, scalającego zrujnowane ziemie, okazały się dramatycznie niskie. Ponadto II RP, wciśnięta między pokonane Niemcy a opanowaną przez komunistów Rosję, nie mogła sobie pozwolić, by ograniczyć wydatki na armię. Każdy rząd, pragnący szybkiej odbudowy kraju, miał więc dwie możliwości pokrywania potrzeb wydatkowych. Albo wypuszczał w obieg pusty pieniądz, albo zaciągał pożyczki.

Dodruk waluty owocował wzrostem inflacji. A pożyczanie gotówki od znękanych wojnami obywateli szło jak po grudzie, obligacje rządowe sprzedawały się słabo. Szansę na wydostanie się z pułapki mógł przynieść kredyt zagraniczny. Dlatego od momentu zakończenia walk z bolszewicką Rosją kolejni ministrowie skarbu (przez dwa lata było ich aż siedmiu) szukali sposobu na zaciągnięcie pożyczki od zachodniego rządu lub banku. W tym celu wyprawiali się do: Francji, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii, Szwecji, a nawet Niemiec.

Puszcza pod zastaw

Wpadali też na rozliczne pomysły, co zaoferować jako zastaw. Największą kreatywnością na tym polu wykazywał się Jan Kanty Steczkowski. Były premier Królestwa Polskiego z czasów Rady Regencyjnej jako minister skarbu stworzył dla zagranicznych instytucji finansowych pakiet ofert. „Steczkowski nosił się z zamiarem wydzierżawienia Puszczy Białowieskiej konsorcjum zagranicznemu i pobrania à conto eksploatacji zaliczki w formie pożyczki.

Polityka 24.2023 (3417) z dnia 05.06.2023; Historia; s. 73
Oryginalny tytuł tekstu: "Pieniądze pod zagranicznym nadzorem"
Reklama