Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Historia

Pogromca luksusu

Trumny wielokrotnego użytku i kościoły bez wież. Tak Józef II Habsburg walczył z luksusem

Cesarz Józef II na portrecie Johanna Nikolausa Grootha, XVIII w. Cesarz Józef II na portrecie Johanna Nikolausa Grootha, XVIII w. Alamy / BEW
Liczył świece na ołtarzu, ubierał księży w tanie ornaty z wołowej skóry i zaproponował poddanym trumny wielokrotnego użytku. Jak wyglądały reformy kościelne cesarza Józefa II Habsburga.
Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła”Polityka Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła”

Ten cesarz zasłynął dzięki muzycznej anegdocie. Po premierze „Wesela Figara” miał powiedzieć kompozytorowi: „Za dużo nut, panie Mozart”. Chociaż jest to legenda, trafnie oddaje jego niechęć do nadmiaru, przepychu i luksusu.

W Europie XVIII w. monarchie absolutne starały się podporządkować sobie cały system państwowy wraz z instytucjami kościelnymi i miały w tym niemałe sukcesy. W tej polityce właśnie cesarz Józef II Habsburg posunął się najdalej. Ten syn Marii Teresy panujący najpierw wspólnie z matką, a samodzielnie w latach 1780–90, starał się ujednolić i zmodernizować podległe mu terytoria.

W swoim zapale szczególną uwagę poświęcał relacjom państwo–kościół – wydał ponad 6 tys. aktów prawnych dotyczących kwestii religijnych. Od jego imienia ukuto termin józefinizm, określający reformy zmierzające do całkowitego podporządkowania Kościoła katolickiego państwu (czytaj monarsze) bez formalnego zrywania z papiestwem i bez tworzenia struktur kościoła narodowego.

Czytaj też: Co wolno w wolne. Niedziela to wynalazek Kościoła

Kościół bez wież

W październiku 1781 r. cesarz wydał patent tolerancyjny gwarantujący luteranom, kalwinistom i prawosławnym wolność religijną. Zezwolono na wznoszenie ewangelickich świątyń. Nie mogły one jednak mieć wież i z zewnątrz przypominać budynków sakralnych. Główne wejście znajdowało się nie od ulicy, lecz z boku.

Polityka 48.2025 (3542) z dnia 26.11.2025; Historia; s. 73
Oryginalny tytuł tekstu: "Pogromca luksusu"
Reklama