Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Historia

Każecie, to idziemy

Wzór (post)sowiecki: To Wzór (post)sowiecki: To "dzięki" niemu do dziś niektórzy wciąż spacerują w pochodach pierwszomajowych. © Piotr Andrusieczko / AG
Od pierwszych miesięcy istnienia PRL władze przywiązywały wyjątkową wagę do sfery rytuałów państwowych: oficjalnych obchodów świąt i rocznic. W treści odwoływały się one do wzorów sowieckich, w scenariuszach do przedwojennych z epoki II RP.

Pod koniec lat 40. mieszkaniec Opola pisał do rodziny: „Każdy reżym wprowadza swoje święta, ale dotychczas nie spotykało się tego tak jaskrawo jak obecnie". Także w innych listach przechwyconych przez bezpiekę przewijają się podobne opinie. „Teraz rozszaleli się z uroczystościami 1 maja - pisał w 1947 r. mieszkaniec Łodzi. - Miasto wspaniale udekorowane, pozaciągane ogromne maszty i chorągwie. Ile milionów na to poszło, ile setek godzin stracili ludzie na ustawiczne zbiórki, przygotowania, wiece. (...) Gorzko patrzeć na to wszystko i myśleć, jaki będzie wynik tego zakłamania".

W oczach części społeczeństwa stalinowskie obrzędy przysłoniły nawet praktyki nazizmu. „Hitler był fanatykiem i to dużym na tle swych świąt, ale komuniści są jeszcze większymi fanatykami" - mówiono. Co znamienne, również urzędnik Ministerstwa Informacji i Propagandy jesienią 1945 r. przyznawał w poufnym raporcie: „doszło do pewnej inflacji świąt i uroczystości w ostatnim czasie".

Jeszcze gdy trwała wojna, rządzący zadbali, aby na odzyskanych terenach odbywały się defilady, wiece, pochody. Urzędowe wytyczne precyzowały, które wydarzenia historyczne, postaci bohaterów narodowych, ludowe obrzędy i obyczaje cechowe powinny okazać się bliskie obywatelom. Nowe rytuały miały zatrzeć pamięć o świętach przedwojennych. „Niewątpliwie zmierzamy do tego, żeby 3 Maja zlikwidować, dążymy do tego, by święto narodowe związane było z nowym aktem państwowym, który wyruguje 3 Maja" - mówił Jakub Berman na poufnym posiedzeniu partyjnym w 1945 r.

Dokumenty Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z jesieni 1944 r. sugerują, że nowe władze większą wagę przywiązywały do symboli i rytuałów niż do zaspokajania potrzeb bytowych społeczeństwa. Jednym z pierwszych zadań, jakim obarczano tworzoną naprędce lokalną administrację, były przygotowania do uroczystości z okazji rocznicy rewolucji październikowej i 11 listopada.

Polityka 18.2008 (2652) z dnia 03.05.2008; Historia; s. 88
Reklama