Klasyki Polityki

Dusza biochemiczna

Jak na naszą psychikę działają hormony

Hormony subtelnie grają na kobiecej psychice podczas cykli miesięcznych. Hormony subtelnie grają na kobiecej psychice podczas cykli miesięcznych. Jurica Koletić / Unsplash
Dlaczego czasem bez powodu ogarnia nas chandra, a innym razem potrafimy przenosić góry?

Czy możemy przewidzieć swoje zachowania w ekstremalnym stresie? Będziemy walczyć do upadłego, czy skryjemy się w mysiej dziurze? Dlaczego młoda matka płacze po porodzie? W dużym stopniu decydują o tym hormony, które rzeźbią naszą psychikę od życia płodowego do grobowej deski. Psychika odwzajemnia się grą na hormonach. Trwa nieustanny dialog ciała i umysłu.

Nie wiadomo, co miał na myśli Albert Einstein pisząc: „Nawet nasz los jest zdeterminowany przez gruczoły hormonalne”. Może był wdzięczny losowi za to, że natura obdarzyła go parą jąder, a nie jajników, dzięki czemu mógł poświęcić się nauce. Jego żona Mileva – również wybitna fizyczka, której pewne źródła przypisują oryginalne współautorstwo szczególnej teorii względności – nigdy nie zrealizowała swego geniuszu, ponieważ była kobietą. Einstein, który nie ukrywał swego mizoginizmu i opublikował teorię tylko pod własnym nazwiskiem, był prawdopodobnie pod wrażeniem magii hormonów, które wówczas odkrywano.

Kluczowa rola hormonów

Tradycyjnie hormon oznacza substancję produkowaną w jednej części wielotkankowego organizmu, reagującą na rozkazy mózgu, sygnały ciała, warunki środowiska i wpływy socjalne. Stale odkrywane są nowe hormony i ich efekty. Szczególnie intrygujący jest ich udział w modelowaniu mózgu i psychiki. Moje badania ujawniły nieznane dotąd aspekty działania hormonów sterydowych, które otworzyły nową dziedzinę badań w psycho-neuro-endokrynologii. Hormony sterydowe to substancje tłuszczowe, takie jak testosteron, estrogeny, progesteron, kortyzol, produkowane głównie przez gonady (jądra i jajniki), nadnercza, łożysko.

Polityka 17.2001 (2295) z dnia 28.04.2001; Nauka; s. 76
Oryginalny tytuł tekstu: "Dusza biochemiczna"
Reklama