Zwolennicy mówią, że z testami jest jak z demokracją. Mają wady, ale nic lepszego nie wymyślono. To jedyny obiektywny pomiar wiedzy. System ocen jest ujednolicony, eliminuje wpływ sympatii czy antypatii oceniającego.
– Poza tym to sposób szybki i prosty. Także dla sprawdzających – mówi Urszula Sajewicz-Radtke, wykładająca psychologię rozwoju w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej. – Ale na tym lista zalet testów się kończy. A lista wad jest poważniejsza. Ograniczają twórcze myślenie, nie promują samodzielności, tylko rozumowanie „pod klucz”. To zabójcze dla najzdolniejszych, oryginalnych, kreatywnych.
Łukasz Ługowski, polonista, twórca Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Kąt, przytacza historię syna znajomych. Chłopiec był bardzo zdolny, chcieli go wcześniej posłać do szkoły. Musiał przejść test dojrzałości szkolnej. Nie przeszedł. Miał m.in. odpowiedzieć, co jest na obrazku. Na obrazku była ryba. Wnuczek ichtiologa był przekonany, że pytają go, czy to karaś, łosoś czy może szczupak, a rysunek nie przypominał niczego konkretnego. Fakt, że pytają go, czy to ryba, w ogóle nie przyszedł mu do głowy.
Olga, tegoroczna maturzystka z Warszawy, podczas egzaminu próbnego też nie mogła uwierzyć, że pytają, czy to ryba, czyli że w charakterystyce bohaterów chodzi o same banały. Niezła z polskiego, zaliczyła test na 50 proc. Jej kolega, który przez cały egzamin powtarzał sobie: piszę dla kretynów, piszę dla kretynów, wypadł dużo lepiej.
Egzaminy zewnętrzne zostały wprowadzone w Polsce w 1999 r. wraz z reformą systemu edukacji przez Mirosława Handke, ministra edukacji w rządzie Jerzego Buzka. Pierwsza matura nowego typu odbyła się w 2005 r.
Tegoroczny testo-festiwal rozpoczął na początku kwietnia test kompetencji, który pisało ok.