W dyskusji udział wzięły dwie pisarki, dwoje krytyków literackich; były opary intelektualne, sznyt uniwersytecki, etos inteligencji. Aż tu podchodzi do mnie po panelu doktorantka polskiego pochodzenia, wychowana w Austrii, i mówi: Wie pani, co ostatnio usłyszałam? Że my, Polacy, jesteśmy zbyt biali, żeby być… Biali.
Powiedział jej to ktoś, kto nie miał pojęcia, że urodziła się w Polsce, że ma polskich rodziców. Wziął ją za „swoją”, zmyliła go akcentem i najwyraźniej wyglądem. Polacy mają taką jasną skórę – powiedział jej rozmówca z pewnym obrzydzeniem. – Nie taką normalnie białą, jak u mnie czy u pani, tylko taką dziwnie bladą... To jakaś inna rasa. Są zbyt bladzi, żeby być biali”.
Przypomniałam sobie wymianę esemesów z kolegą, któremu napisałam, że Belgowie nie zakazali sprzedawania tej części przygód Tintina, która dzieje się w Kongu. Sprawa wylądowała w sądzie, bo obraz Afrykańczyków, przedstawiony w komiksie kultowego belgijskiego autora George’a Remi, znanego jako Herge, jest krzywdzący dla Kongijczyków. Wydany po raz pierwszy w 1931 r. „Tintin w Kongo” ukazuje społeczeństwo skolonizowanego przez Belgię Konga w sposób paternalistyczny, coś jak nasz „Murzynek Bambo”. Tyle że polskie poczucie wyższości wobec mieszkańców Afryki w zasadzie ich ani ziębi, ani grzeje, bo gdzie Rzym, gdzie Krym. Jednak rasizm innych białych, kolonizatorów, zabił miliony.
Dlatego, kiedy kolega odpowiedział, że „Tintin w Kongo” powinien być wydawany, w Belgii również, bo to wielkie dzieło jest, nie było mi do śmiechu. Znajomi Afroeuropejczycy, którzy wychowywali się w Belgii czy Francji, opowiadali, jak trudno im było zbudować pozytywny obraz siebie i swojej rasy, gdy na lekcjach dowiadywali się, że historia jest wyłącznie historią białych – podboje, wynalazki, sztuka – wszystko, co dobre na świecie, pochodzi od białych.