Marian Turski w jednym zdaniu „Auschwitz nie spadło z nieba” opisał piekielny mechanizm wielkiego zła, które najczęściej zaczyna się od małych niegodziwości. Götz Aly w swojej książce „Europa przeciwko Żydom 1880–1945” rozłożył to zdanie na czynniki pierwsze. Opisał, jak przez kolejne państwa europejskie przetaczała się fala antysemityzmu i jak ostatecznie porwała za sobą cały kontynent. Aly, jako Niemiec, nie pisze tego z satysfakcją. Raczej z socjologiczną pasją. Jak to się mogło stać? Co pchnęło ludzi w tę orgię nienawiści i zabijania? Odpowiedzi, które daje, nie napawają optymizmem. Idąc tropem europejskiego antysemityzmu, Aly stworzył mapę do piekła, jakim był Holokaust.
Götz Aly, Europa przeciwko Żydom 1880–1945, przeł. Joanna Czudec, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2021, s. 504