Książki

Księga Kota

Recenzja książki: Konstanty A. Jeleński, "Chwile oderwane"

Prawdziwa Księga Kota.

Polski szlachcic i kosmopolita, ateusz i libertyn niepozbawiony religijnego temperamentu, bon vivant i pesymista, niestrudzony budowniczy mostów między ludźmi i książkami, a także postać osobna – oto lista wcieleń Konstantego Jeleńskiego. Czesław Miłosz opisał go trafnie jako tego, który zawsze przybywał skądinąd: „dla ludzi mu bliskich był tym, który wynurza się z innego, obcego im żywiołu i przebywa z nimi w ich żywiole, żeby z kolei w tamtym innym zniknąć”.

Książka „Chwile oderwane” prezentuje eseistyczny dorobek Kota Jeleńskiego w języku polskim, czyli przede wszystkim jego recenzje i eseje o literaturze i malarstwie publikowane na przestrzeni ponad czterech dekad w paryskiej „Kulturze” (od lat 80. również w „Zeszytach Literackich”). To samoistne osiągnięcie literatury polskiej drugiej połowy XX w., naznaczone niepowtarzalną wrażliwością autora, ale też kronika duchowa Polski w tym okresie. Na jej kartach nie brakuje żadnego istotnego nazwiska – od Gombrowicza, do którego odkrycia przez Zachód Jeleński walnie się przyczynił, poprzez Miłosza, Herlinga-Grudzińskiego, Lebensteina i Czapskiego, na Iwaszkiewiczu, o którego spierał się z Herlingiem-Grudzińskim, skończywszy.

Książka jest świetnie opracowana przez Piotra Kłoczowskiego. Jego noty tworzą równoległą do esejów opowieść o postaciach z konstelacji Jeleńskiego, a starannie dobrane zdjęcia osób, listów, dokumentów, dedykacji i odręcznych notatek na marginesach lektur dają niemal namacalne wrażenie obcowania z jedną z najbardziej barwnych postaci kultury polskiej XX w. Jest to więc zarazem najlepsza (choć nigdy w tym kształcie nie napisana) książka Jeleńskiego, jak i najlepsza książka o Jeleńskim. Prawdziwa Księga Kota.
 

Konstanty A. Jeleński, Chwile oderwane, wybór i opracowanie Piotr Kłoczowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2008, s. 622
 

Polityka 18.2008 (2652) z dnia 03.05.2008; Kultura; s. 64
Oryginalny tytuł tekstu: "Księga Kota"
Reklama

Czytaj także

null
Świat

Izrael kontra Iran. Wielka bitwa podrasowanych samolotów i rakiet. Który arsenał będzie lepszy?

Na Bliskim Wschodzie trwa pojedynek dwóch metod prowadzenia wojny na odległość: kampanii precyzyjnych ataków powietrznych i salw rakietowych pocisków balistycznych. Izrael ma dużo samolotów, ale Iran jeszcze więcej rakiet. Czyj arsenał zwycięży?

Marek Świerczyński, Polityka Insight
15.06.2025
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną