Książki

Ludzie w szafie

Recenzje książki: Krzysztof Tomasik, "Homobiografie"

Wsadzenie kija w mrowisko.

Żyli w czasach, gdy słowa coming out czy gej były nieznane, a istnienie lesbijek w ogóle kwestionowano. Prywatne od politycznego oddzielał nieprzenikniony mur, choć z wielu ich zapisków i listów przebija ogromna potrzeba powiedzenia prawdy. Książka Krzysztofa Tomasika „Homobiografie” ten mur obala. Autor szkicuje szesnaście sylwetek ludzi polskiej kultury, którzy zmagali się ze swoim homo- lub biseksualizmem; poczynając od Marii Konopnickiej, poprzez Marię Rodziewiczównę, Karola Szymanowskiego, Jana Lechonia, Marię Dąbrowską, Jarosława Iwaszkiewicza, Jerzego Andrzejewskiego, po Witolda Gombrowicza.

„Bohaterowie mojej książki byli w szafie, bo w takich czasach przyszło im żyć, a nie zdobyli się na stworzenie alternatywy. Teraz są w szafie, bo nie pozwala im się stamtąd wyjść” – pisze Tomasik, przekonując, że współcześnie formuła szacunku dla prywatności służy już tylko podtrzymywaniu tabu. A jest o czym pisać. Przez lata temat homoseksualizmu starannie omijano w oficjalnych biografiach. Listy, zapiski i dzienniki były cenzurowane, wiele nadal czeka na publikację. A jeśli już kwestia homoseksualizmu pojawiała się w biografiach, autorzy próbowali swoich bohaterów tłumaczyć czy usprawiedliwiać jak z jakiejś koszmarnej skazy. Oni sami wybierali różne strategie życiowe; od całkowitego wyparcia, jak w przypadku Anny Iwaszkiewicz, po niemal pełną otwartość Karola Szymanowskiego.

Tomasik pisze o swoich bohaterach z taktem i empatią. Pełna, nieocenzurowana biografia pozwala odczytać ich dzieło z innej perspektywy. Z drugiej strony, otwarte mówienie o homoseksualizmie postaci znanych, szanowanych i podziwianych nie pozostaje bez wpływu na postrzeganie tej kwestii w przestrzeni publicznej. Jest to także – nie da się ukryć – wsadzenie kija w mrowisko. Autorka „Roty” lesbijką? Toż to szarganie narodowych świętości. Cóż, takie są fakty.
 

Krzysztof Tomasik, Homobiografie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008, s. 164
 

 

Polityka 22.2008 (2656) z dnia 31.05.2008; Kultura; s. 62
Oryginalny tytuł tekstu: "Ludzie w szafie"
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Śledztwo „Polityki”. Białoruska opozycjonistka nagle zniknęła. Badamy kolejne tropy

Anżelika Mielnikawa, ważna białoruska opozycjonistka, obywatelka Polski, zaginęła. W lutym poleciała do Londynu. Tam ślad się urwał. Udało nam się ustalić, co stało się dalej.

Paweł Reszka, Timur Olevsky, Evgenia Tamarchenko
06.05.2025
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną