Barwy dawnego Iranu
Recenzja książki: Pietro Citati, "Wiosna Chosrowa. Dwadzieścia wieków cywilizacji irańskiej"
Pietro Citati, włoski pisarz i krytyk literacki, znany jest przede wszystkim jako autor książek poświęconych wielkim twórcom, m.in. Goethemu, Tołstojowi, Kafce, a także Katherine Mansfield. Ma w swoim dorobku również eseje na temat wątków kulturowych wielkich cywilizacji. Polski czytelnik miał już okazję zapoznać się z dwoma zbiorami szkiców Citatiego: "Światło w ciemności" oraz "Izrael i islam".
"Wiosna" Chosrowa to zbiór jedenastu kilkunastostronnicowych szkiców inspirowanych kulturą starożytnego i średniowiecznego Iranu. Włoski autor podzielił je na trzy części: w pierwszej znalazły się teksty nawiązujące do czasów wspólnoty irańskich najeźdźców oraz imperium Achemenidów, w drugiej - odnoszące się do monarchii sasanidzkiej, w ostatniej - mówiące o postaciach i wyobrażeniach z pogranicza kultury irańskiej i muzułmańskiej. W omawianej książce czytelnik znajdzie to, do czego przyzwyczaił go już Citati w poprzednich zbiorach szkiców. Przede wszystkim rozległą wiedzę o ludziach, rzeczach i zdarzeniach, dalej - ulotny klimat przenikania się rzeczywistości z opowieścią, mitem, rytuałem i snem, a także sugestywne opisy oddziałujące bogactwem szczegółów i ulubionymi przez autora kolorami. Za przykład owej literackiej iluzji niech posłuży opis władców dynastii sasanidzkiej, o których historiografia nie powiedziała zbyt wiele. „Znamy jedynie szaty sasanidzkich królów. Wiemy, że kolorem wyróżniającym Ardaszira była jaskrawa czerwień, chociaż nosił błękitne spodnie i zieloną mitrę na złotym tle, oraz że szaty Jazdgirda III były wszystkie w odcieniach zieleni, jego mitra zaś była szkarłatnoczerwona" (s.