Afera dopingowa w Norwegii nabiera tempa

Wyobraźmy sobie, że Kamil Stoch odpoczywa właśnie po sezonie, w którym zdobył Kryształową Kulę oraz wygrał Turniej Czterech Skoczni. Nagle wybucha bomba: w organizmie mistrza wykryto zabronioną substancję obecną w leku na astmę, w stężeniu przekraczającym dozwolone normy. Po mętnych tłumaczeniach, że środek znalazł się w organizmie zawodnika z winy lekarza, kończy się na dwumiesięcznej dyskwalifikacji oraz pozbawieniu Stocha zdobytych kilka miesięcy wcześniej tytułów... Jakiś czas później kolejna eksplozja: pozytywny wynik kontroli u Justyny Kowalczyk. Tym razem mamy do czynienia z obecnością w organizmie sterydu anabolicznego, pochodnego testosteronu. I znów pokrętne tłumaczenia: na popękane usta nakładałam maść, okazało się, że zawierała zabroniony sportowcom środek, ale zaufałam lekarzowi, który zapewniał mnie, że preparat jest dozwolony. W Polskim Związku Narciarskim powołują komisję, która ma ustalić faktyczny przebieg zdarzeń i następnie orzec o karze dla narciarki. Za stosowanie sterydów grożą jej 4 lata dyskwalifikacji, ale na razie, profilaktycznie, zostaje odsunięta od startów na 2 miesiące... Ta fikcja jest niezbędna, by uświadomić sobie, jakiego kalibru nazwiska zostały ustrzelone w norweskim sporcie. Therese Johaug – lecząca spękane usta maścią, z której opakowania bije po oczach przekreślone czerwone kółko z napisem doping – jest w Norwegii sportową postacią numer jeden. Rodacy mają do niej słabość z powodu naturalnego wdzięku, bezpretensjonalnego sposobu bycia oraz emocji, jakie zapewnia, zdobywając ku chwale ojczyzny medal za medalem. Nieświadomy podawanej mu dawki leku na astmę Martin Johnsrud Sundby nie jest tak popularny, ale podobnie jak Johaug zwyciężył w ubiegłorocznym sezonie zarówno w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata, jak i w Tour de Ski. Pozytywny wynik kontroli sprawił, że oba tytuły stracił. Norweska duma W Norwegii narodową dumę regularnie podsyca dominacja tamtejszych zawodników w narciarskich biegach. Mocniej, niż miałoby to miejsce w Polsce, mającej bardziej urozmaicone grono sportowych idoli. Profesor Matti Erik Goksøyr z Norweskiego Uniwersytetu Nauk Sportowych mówi, że choć pierwszy szok już minął, temat wciąż żyje, wywołując u kibiców silne emocje: gniew, wstyd, ale również twardą identyfikację z, jak to widzą niektórzy, ofiarami całego zamieszania. – To dziwne, ale mimo że przypadek Johaug jest trudniejszy do obrony, zdecydowana większość Norwegów współczuje jej i jest raczej skłonna winić lekarza, który podał tę niefortunną maść. Sundby nie budzi takiej sympatii. Może dlatego, że jego tłumaczenia brzmiały mało wiarygodnie. Zdaniem profesora emocjonalne zaangażowanie po stronie Johaug, która zaraz po ujawnieniu wyników zapewniała o swojej niewinności, zalewając się łzami na konferencji prasowej, musi mieć związek z podświadomym przekonaniem, że kobietom należy się specjalna ochrona. Głosy twierdzące, że nie ma takiej możliwości, by stężenie clostebolu wykryte w pobranej od Johaug próbce znalazło się w jej organizmie wyłącznie poprzez użycie maści, zostały zakrzyczane przez tych, którzy na własne oczy widzieli, jak podczas telewizyjnego wywiadu przeprowadzonego podczas zgrupowania we Włoszech (gdzie miała miejsce kuracja), usta zawodniczki faktycznie były spierzchnięte, a nawet krwawiły. To wystarczyło, by w oczach opinii publicznej uwiarygodnić linię obrony. Ten parasol ochronny rozpostarto nad wszystkimi norweskimi biegaczkami. Również tymi, które (jak dowiodło dziennikarskie śledztwo przeprowadzone przez telewizję TV2) regularnie stosowały leki na astmę, mieszane z solą fizjologiczną, a następnie podawane przez nebulizatory. Była to w norweskim sztabie powszechna praktyka – w imponującym czarnym tirze, poruszającym się w ślad za zawodnikami w karawanie Pucharu Świata, nad pomieszczeniami serwisantów ulokowano „pokój nebulizacji”. Co najbardziej oburzające – była to metoda sugerowana przez trenerów również zawodnikom, którzy nie są astmatykami. Jak w przypływie szczerości wyjawił dziennikowi „Aftonbladet” jeden z członków norweskiej kadry Finn Hagen Krogh (niebędący astmatykiem), leki te są przyjmowane zapobiegawczo, zwłaszcza gdy przychodzi do rywalizacji w ekstremalnych warunkach. I jego zdaniem te kuracje nie mają żadnego wpływu na wyniki, więc nie można ich utożsamiać z dopingiem. Lista zakazanych sportowcom metod oraz substancji jest publikowana (i aktualizowana) przez Światową Agencję Antydopingową (WADA). Na podstawie zaświadczenia lekarskiego, mającego charakter permanentny (jak w przypadku astmy) oraz incydentalny (w przypadku leczenia kontuzji albo nagłej choroby), można ubiegać się o tzw. wyłączenie dla celów terapeutycznych (TUE), czyli pozwolenie na stosowanie leków zawierających „dopingowe” substancje. To właśnie przypadek Sundby’ego, który jako astmatyk mógł przyjmować zakazany lek, ale tylko w określonej dawce. I poniekąd przypadek Johaug – gdyby dostała zezwolenie na użycie maści z clostebolem, nie byłoby afery. Doping prewencyjny Środków podawanych zdrowym norweskim biegaczom nie ma na liście substancji zakazanych. Formalnie praktyki te nie oznaczają więc złamania przepisów. Zdaniem profesora Marka L. Kowalskiego, kierownika Kliniki Immunologii, Reumatologii i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, można jednak w tych przypadkach mówić o dopingu. – Po pierwsze dlatego, że lista WADA adresowana jest do chorych sportowców. Tym samym zakłada się, że zdrowi leków nie przyjmują. Po drugie, oskrzela narażone na ekstremalny wysiłek w ekstremalnych warunkach bardzo często reagują stanem zapalnym, co oczywiście negatywnie przekłada się na funkcjonowanie całego organizmu – mówi profesor Kowalski. – Korzystanie przez sportowców niebędących astmatykami z nebulizatorów zawierających leki na astmę może minimalizować ryzyko uszkodzenia nabłonka oddechowego. Teoretycznie można więc mówić o prewencji. Ale w stosunku do rywali, którzy po tę metodę nie sięgają, Norwegowie zyskują nieuzasadnioną przewagę. Dziwię się, że tak bezrefleksyjnie się do tego przyznają. Powołana do zbadania sprawy międzynarodowa komisja (złożona z fińskich, szwedzkich, duńskich i norweskich specjalistów od dopingu, medycyny sportowej oraz chorób płuc) nie dopatrzyła się w praktykach będących w norweskiej kadrze narciarskiej na porządku dziennym niczego zdrożnego. Pełny raport ma być ogłoszony w styczniu, ale najważniejsza konkluzja – ujawniona w ubiegłym tygodniu, w celu uspokojenia nastrojów przed rozpoczynającym się 26 listopada Pucharze Świata – mówi jasno, że nie doszukano się ani jednego przypadku niedozw