Krzysztof Ratajski: nasz mistrz rzutków

Pod koniec września Krzysztof Ratajski poczuł przedsmak wielkiej dartowej sławy. Zwyciężył w turnieju Winmau World Masters, w nagrodę otrzymał okazały puchar oraz czek na 25 tys. funtów. – Jeśli chodzi o polskiego darta, jest Krzysiek, potem przepaść i kilku niezłych graczy – obrazuje rodzimy układ sił Robert Kaźmierczak z zarządu Polskiej Organizacji Darta. I zaciera ręce: – Myślę, że jego sukces wreszcie przełoży się u nas na popularyzację rzutek. Ludzie nie mogą się nadziwić, że w tym barowym sporcie można za jednym zamachem wygrać dwuletnią średnią krajową. Tyle może wygrać amator, bo turniej, w którym zwyciężył Ratajski, organizowany przez kolebkę darta British Darts Organisation, mimo szumnej nazwy jest właśnie dla amatorów. Zawodowcy mają swój świat, któremu patronuje Professional Darts Corporation, świat turniejów z wyprzedanymi na pniu biletami, własną telewizją i zagwarantowanym pasmem w telewizji Sky, sponsorami z ekstraklasy firm bukmacherskich, które też zwietrzyły tu świetny interes, oraz idolami podziwianymi za precyzję i opanowanie godne automatów. Premia za tytuł mistrza świata to 400 tys. funtów; zawodowy ranking jest zbudowany według zarobków – najlepszy na liście Holender Michael van Gerwen w ciągu dwóch lat skasował za wyniki ponad 1,7 mln funtów. – Każdy, kto ma aspiracje, marzy o udziale w turniejach PDC – kwituje Ratajski. Dlatego zaryzykował – mimo namów na trwanie przy BDO odszedł, licząc na przebicie się do PDC przez turnieje kwalifikacyjne. Ale droga się skróciła. Jego ostatnie wyniki zostały zauważone i otrzymał zaproszenie na najważniejszą imprezę sezonu – mistrzostwa świata, które zaczynają się w połowie grudnia. – Znajomi zasypali mnie prośbami o bilety, ale musiałem ich rozczarować. Wejściówki na wszystkie dni mistrzostw, w sumie kilkadziesiąt tysięcy, rozeszły się w kilka minut. Boom na rzutki Dart to jest, powiada Krzysztof Ratajski, piękny sport. Zacząć można nawet w dorosłym życiu, grać, póki zdrowie pozwoli (ostatnio w Pradze Krzysztof widział sędziwego zawodnika ze Skandynawii: dobre 70 lat na karku, siwiuteńki, z aparatem słuchowym). Poza tym koszty są żadne, bo porządna tablica, do złudzenia przypominająca tę używaną na profesjonalnych zawodach, to wydatek rzędu 200 zł, solidne lotki – co najwyżej 100 zł. A trenować można, nie wychodząc z domu. Zaczynał 17 lat temu (dziś ma 40) w rodzinnym Skarżysku-Kamiennej. Był tam pub, w nim elektroniczna tablica na monety – na początek w sam raz. Ratajski pamięta, że w bywałym tam towarzystwie szybko obudziła się potrzeba rywalizacji, właściciel pubu zorganizował im amatorskie rozgrywki w formie ligi. – Na początku niczym specjalnym się nie wyróżniałem, ale dużo trenowałem, a gdy pojechałem po raz pierwszy na zawody ogólnopolskie, zająłem drugie miejsce. To już oznaczało zaproszenie do kadry Polski – wspomina. Kadra brzmi dumnie i poważnie, ale w rzeczywistości polski dart od zawsze ciągnie grupka zapaleńców. Robert Kaźmierczak mówi, że poza Krzysztofem nie ma u nas nikogo, kto by się z turniejowego rzucania utrzymywał. Zresztą nawet Krzysztof był przecież do niedawna kierownikiem w firmie spedycyjnej, gdzie korzystał z dobrej woli przełożonych, którzy nie mieli nic przeciwko temu, żeby czasami urwał się wcześniej z pracy, a na turniejowe wyjazdy pożyczali mu służbowy samochód. – Na zawody międzynarodowe jeździmy pod warunkiem, że mamy za co, a nasze główne źródło dochodu to wpisowe za udział w turniejach, od 20 do 40 zł – opowiada Kaźmierczak. W Polsce gra regularnie kilkaset osób, tymczasem np. w sąsiednich Czechach nastał boom na rzutki, w krótkim czasie wydano ponad 22 tys. licencji, mnożą się przez pączkowanie małe lokalne ligi, a mistrzowski poziom prezentuje zapraszana na turnieje pokazowe światowa czołówka. – Do nas też by oczywiście mogli przyjechać, ale dzień pobytu zawodnika z top 20 kosztuje jakieś 3 tys. funtów, a dla naszego skromnego stowarzyszenia to kosmos – wzdycha Kaźmierczak. Ratajskiego rywalizacja w rzutkach wciągnęła do tego stopnia, że jeśli tylko w Polsce organizowano jakieś zawody, musiał tam być. – Rocznie pokonywałem samochodem jakieś 50 tys. km – wspomina. – Bywało tak, że w sobotę grałem turniej w Poznaniu, a po jego zakończeniu wsiadałem w auto i jechałem do Rzeszowa, bo tam zawody zaplanowano na niedzielę. To pasja wymagająca od drugiej strony związku wyrozumiałości, a o nią najłatwiej u kogoś również zarażonego dartem. Obecna partnerka Krzysztofa Karolina też gra. I podobnie jak on jest najlepsza w Polsce. Towarzyszy mu podczas zagranicznych wyjazdów, grywają czasami w turniejach miksta jako zespół damsko-męski. Przeważnie jednak Karolina jest podczas zawodów pierwszym kibicem męża. – W tym sporcie obowiązuje absolutne równouprawnienie, kobiety mogą startować na równi z mężczyznami, ale jakoś nie mogą się przebić. Eliminacje są dla nich nie do przejścia – mówi Krzysztof. Robert Kaźmierczak uważa, że musi mieć to coś wspólnego z rodowodem darta – w pubie zdecydowanie przesiadywali mężczyźni. Barowy rodowód darta widać też po twarzach i sylwetkach graczy, w tym najlepszych na świecie. Większość ma widoczną nadwagę, piwne brzuchy oraz twarze, na których maluje się doświadczenie tysięcy rzutkowych godzin zdobyte w okolicznościach barowych. – Alkohol? Na turniejach oczywiście oficjalnie nie zobaczy pan pijących zawodowców, ale mają swoje vipowskie strefy, w których można się napić. Każdy według własnego uznania. Badania dopingowe nie obejmują obecności alkoholu w organizmie – tłumaczy Robert Kaźmierczak. Krzysztof mówi, że rozważania na temat grubo ciosanej sylwetki sprzyjającej celności nie są w środowisku obecne, ale być może coś w tym jest, że postura niewywrotna sprzyja stabilizacji, poza tym ci solidnie zbudowani faceci mają jakąś miękkość w ruchach, ich rzuty są płynne. Ale jest też druga strona medalu – postawa dartera jest nienaturalna, ciężar ciała przeniesiony wyraźnie na stronę rzucającej ręki, decydującą fazę rzutu wykonuje się, nieomal stojąc na jednej nodze. A poważne zawody w swoich rozstrzygających etapach to jest maraton po 12–13 godzin. Sam mecz może trwać nawet dwie godziny, w razie awansu najczęściej oczekuje się na następną rundę w pomieszczeniu treningowym, żeby nie ostygnąć, nie wypaść z rytmu. Lotka to wprawdzie tylko dwadzieścia parę gramów, ale przy tysiącach powtórzeń robi się coraz cięższa, pod koniec dnia czuć w ramieniu wszystkie mięśnie. Darterzy często skarżą się na problemy z kręgosłupem, stawami biodrowymi. Krzysztof: – Jakieś dziesięć lat temu miałem operację na żylaki w prawej nodze. Kontuzja przeciążeniowa. Poziom elity Przegrać można więc przez zmęczenie, ale też z powodu dekoncentracji, na którą, oprócz naturalnej nerwowości związanej przede wszystkim ze znajdującymi się w stawce pieniędzmi, uczciwie pracuje dartowa pub