Polski bilans olimpijski

Złoto Kamila Stocha, dzięki któremu Polska wreszcie zaistniała w klasyfikacji medalowej, zostało przyjęte narodowym westchnieniem ulgi. Odliczanie dni bez medalu trwało przy alarmujących doniesieniach o niespotykanej wcześniej perspektywie przedłużenia igrzysk w związku z torpedującą zawody pogodą, jednak czarny scenariusz się nie sprawdził. Wiatr zelżał, kolejne konkurencje rozgrywano sprawnie. Ale bez znaczącego udziału 61 reprezentantów Polski wysłanych z olimpijską misją do Pjongczangu. Swoje chwile narodowej dumy miały kraje, na które zwykliśmy patrzeć z góry – Słowacja i Białoruś, nie wspominając o Czechach, przeżywających radość za sprawą wychowanych własnym sumptem biathlonistów, specjalistki od ścigania się na snowboardzie, panczenistek, hokeistów ogrywających Kanadę oraz pewnej snowboardowej mistrzyni, która pozornym ograniczeniem swych zjazdowych umiejętności do jednej deski uśpiła konkurentki i pożyczywszy narty od usposobionej w olimpijskim duchu koleżanki z ekipy amerykańskiej, zjechała po złoto w supergigancie. Medale zdobywały też słoneczna Hiszpania oraz maleńki Liechtenstein, zaistniała wszechstronna sportowo Słowenia, a w podsumowaniu startów polskich zawodników pojawiała się ta sama śpiewka: niemoc, rozczarowanie, bezradność, przeciętny wynik na miarę skromnych możliwości. Na otarcie łez skoczkowie dołożyli brąz w drużynie. I tak zrodzone na poprzednich igrzyskach zimowych poczucie, że w sportach zimowych wreszcie wstaliśmy z kolan, momentalnie się ulotniło. Zanim powszechnie odnotowano klasę mistrza Stocha, jego niebywałą odporność na presję, skromność, taktowność, zamiłowanie do literatury oraz podkreślanie przy każdej okazji wkładu małżonki w sukces, najgłośniej było o naszym saneczkarzu Mateuszu Sochowiczu. W ogólnym podnieceniu wywołanym olimpijskim startem Mateusz zapomniał włożyć maskę i popędził lodową rynną w dół dobrze ponad 100 km na godzinę z przymkniętymi oczami. Jego wyczyn został odnotowany przez światowe media; oprócz złośliwych gratulacji, że nie zapomniał sanek, dominował podziw, bo w końcu udało mu się zjechać w jednym kawałku i bez ran na twarzy. Nie o taką sławę środowisku saneczkowemu chyba chodziło. Ciężki czas dla olimpizmu Na szczęście większość polskich porażek odbiła się w kraju słabszym echem. Zlokalizowanie igrzysk w Azji to jest dla europejskiego kibica kara, bo nie da się połączyć obowiązków zawodowych z oglądaniem relacji z olimpijskiego dnia kończącego się o godzinie 15.00 polskiego czasu. Niemożliwe do zaspokojenia europejskie zainteresowanie igrzyskami jest tym bardziej irytujące, że zderza się z dość absurdalną z punktu widzenia rozmachu i rangi imprezy ignorancją gospodarzy. Większość olimpijskich dyscyplin niewiele ich obchodzi, skupiają się na swoich wąskich specjalizacjach, a życie na trybunach podtrzymują przeważnie skromne delegacje europejskie, bardzo często złożone z tych członków olimpijskich reprezentacji, którzy akurat mają wolne. Czasy dla olimpizmu są ciężkie, do organizowania zimowych igrzysk prawie nikt się nie pali. Dlatego nasze kibicowskie niedogodności będą miały swój ciąg dalszy – kolejne igrzyska to przecież Tokio 2020 i Pekin 2022. Złoto Stocha przypadło akurat na sobotę; było kiedy skonsumować radość. Jego medal znów stał się pretekstem do odtwarzania dobrze znanej opowieści, dlaczego w skokach narciarskich się udaje. Bo jest profesjonalny sztab, nieprzypadkowi zawodnicy, a gdzieś u zarania sukcesów stabilny sponsor, czyli Lotos, pomagający nie tylko szukać młodzieży obdarzonej skocznością i odwagą, a oprócz nagród dla najlepszych fundujący stypendia dla trenerów; jest również okoliczność obiektywna, czyli fakt, że w skoki narciarskie bawi się na poważnie pięć krajów na krzyż. Równolegle toczyła się gorączkowa debata w przedmiocie powodów smutnej passy polskich zimowych porażek na igrzyskach. Zdania były podzielone. Według niektórych sportowców winni byli niedbający o należyte warunki przygotowań działacze oraz urwani z choinki kibice, zupełnie niezorientowani w temacie dysproporcji sił i środków między Polską a krajami rozwiniętymi. Według trenerów – skąpe państwo, nieskore do budowania obiektów na miarę potrzeb w XXI w. Według prezesów – wszyscy, tylko nie oni. Ogólna bieda Zgoda panowała tylko co do tego, że sport zimowy jest dramatycznie niedoinwestowany, że wszędzie niemal bije po oczach względny dobrobyt skoczków, jako kontrast do ogólnej biedy, zacofania oraz trwania przy chałupnictwie, podczas gdy konkurenci już dawno przestawili się na taśmową produkcję mistrzów. Gdy do konkursu rozpisanego w poszukiwaniu trenera narodowej kadry biathlonowej stanął Norweg Tobias Torgersen (który zresztą wygrał), zapytano go, ile jest w Norwegii tras ze strzelnicami na 30 stanowisk, czyli taki biathlonowy full wypas. Liczył, liczył i odpowiedział: ponad 30. U nas jest jedna, w Dusznikach-Zdroju, mająca też niezbędne w naszych warunkach sztuczne naśnieżanie. Pozostałe – Kubalonka i Zakopane – czekają na remont. Swój udział w infrastrukturalnym obrazie nędzy i rozpaczy ma również krajowa baza służąca przedstawicielom innych zimowych specjalności. Bobsleiści i saneczkarze korzystają z rozpadających się torów zbudowanych na Dolnym Śląsku jeszcze przed wojną przez ówczesnych gospodarzy. Każde zawody, zwłaszcza z udziałem dzieci, wiążą się z obawą, czy jakaś obluzowana deska albo wystający gwóźdź nie przyczynią się do wypadku. Na nartach też za bardzo nie ma gdzie biegać – trasa w Kubalonce nie może się doczekać sztucznego oświetlenia. Tak samo jest w Jakuszycach. Góry wprawdzie mamy, ale tras będących w stanie sprostać wymaganiom już nie i ten sport, mimo społecznego pospolitego ruszenia, umiera. Skok jakościowy odnotowano za to w łyżwiarstwie szybkim: po latach wyczekiwania powstał wreszcie pierwszy w Polsce kryty tor w Tomaszowie Mazowieckim (działa od października). Nie trzeba już jeździć na treningi do Berlina albo Inzell, jednak na zaistnienie w światowej czołówce pokolenia wychowanego w Tomaszowie jeszcze poczekamy. Koniunkturę wywołaną sukcesami na poprzednich igrzyskach, jak to u nas bywa, zmarnowano. Postawiono na starych mistrzów, tymczasem, gdy ich przygotowania zniweczyły kontuzje, panczeny znów zostały na lodzie. Droga biathlonisty Klasyfikacja medalowa nie kłamie: medale idą za pieniędzmi, a ściślej rzecz biorąc, za górą pieniędzy, które ładowane są w dyscypliny mające status narodowych. Holandia jest zbzikowana na punkcie panczenów, na każde igrzyska ciągnie za nimi głośna orkiestra dęta Klentje Pils (Małe piwo), a tamtejsza reprezentacja to właściwie zlepek osobnych teamów, mających na co dzień prywatnych sponsorów, kwitnących dzięki wewnętrznej rywalizacji. Norweska dominacja w nartach biegowych jest sprawą wagi państwowej, zwycięstwa to obowiązek, nawet za cenę niesmaku, jaki wywołuje prewencyjne stosowanie przez tamtejszych biegaczy leków na astmę. Szwedów, których honor na igrzyskach tym razem obroniły panie, popycha do sukcesów na biegówkach tradycja oraz norweska arogancja. W Niemczech zawody biathlonowe regularnie gromadzą publiczność, jaką my znamy z pucharowych konkursów skoczków w Zakopanem. Saneczkarstwo nakręca się tam dzięki poczuciu, że nie można schodzić poniżej złotego poziomu, wytyczonego przez mistrzów z przeszłości. Wobec takiej demonstracji siły ciśnie się na usta pytanie: jaki sens ma w ogóle w polskich warunkach wybór życiowej drogi biathlonisty, biegacza narciarskiego czy saneczkarza, by wspomnieć tylko o tradycyjnych sportach zimowych, bo w cieszących się coraz większą olimpijską popularnością narciarstwie dowolnym oraz konkurencjach snowboardowych Polacy oddali miejsce bez walki (w przeciwieństwie do świata, który zbuntował się przeciw dominacji tandemu kanadyjsko-amerykańskiego, i złote medale w akrobacjach narciarskich wywalczyli m.in. reprezentanci Białorusi i Ukrainy). Rzucić wyzwanie potęgom można, ale tylko pod jednym warunkiem: sensownej selekcji,