Uczniowie w zdeformowanej szkole

Bożena zabrała z religii obie córki, piąta i szósta klasa podstawówki na Dolnym Śląsku. – Z jednej strony ze złości. A z drugiej z prostej kalkulacji. Oczywiście obie mają religię w środku dnia. Ale wolę, żeby na okienku zrobiły zadanie domowe i krócej ślęczały w nocy. Dziś młodsza ma lekcje od 13.30 do 16.45. A jutro zaczyna o 7.10, osiem lekcji. Na zerówkę idzie dwa razy w tygodniu, raz zaczyna o ósmej, raz o 10. Starsza – tak samo. Gdy jedna startuje rano, druga – po południu. Bożena poprosiła szefa o przestawienie godzin pracy, żeby mogła na siódmą jedno czy drugie dziecko dowozić. U syna Katarzyny, z warszawskiej podstawówki przy Mścisławskiej, z religii zrezygnowała cała klasa, jedna z szóstych. Bo akurat im trafiła się na ostatniej godzinie. W innej szkole w Warszawie współpracy odmówiły zakonnice. Jedna powiedziała, że nie będzie przychodzić na 7.10, bo o siódmej się modli i nie zdąży. A druga, że nie będzie siedzieć po 10 godzin na zajęciach, bo ma też życie prywatne. Przez inauguracyjne zebrania rodziców w ubiegłym tygodniu w licznych szkołach przetoczyły się debaty o wyprowadzaniu religii na parafię, co pozwoliłoby choć trochę ograniczyć szkolny tłok. Na ogół rozmowa zatrzymywała się na pieniądzach. Kościołowi trzeba by zapłacić za udostępnienie sal. Albo przynajmniej za sprzątanie. – Koniec religii osobiście mnie cieszy, ale poza tym to jest rozpacz – wyznaje Katarzyna, matka szóstoklasisty z Mścisławskiej. W szkole zbudowanej na 300 dzieci w ubiegłym roku uczyło się ich 900, teraz jest 1,2 tys. Dostawiono kontenery, ale nie udało się ich dokończyć. Sale w głównym budynku podzielono na pół. Wszystkie zdatne części korytarza zajęto na lekcje. W kawałku holu, który się ostał, zorganizowano szatnię, bo w szatni budowano stołówkę. – Minister Zalewska chce, by trudne lekcje były na końcu dnia? Od 16.10 do 17.25 syn ma polski. Od 15.35 do 16.20 – matematykę – sprawdza w planie Katarzyna. Na korytarzu odbywa się przyroda. I lekcja wychowawcza. U Bożeny ta religia, z której dzieci wypisała, podobnie jak wychowanie do życia w rodzinie, jest na trybunach sali gimnastycznej. Główne doznania matek i ojców po poznaniu planów lekcji dzieci z początkiem nowego roku szkolnego to stupor i wściekłość. W ubiegłym roku jeszcze ten i ów liczył, że jakoś się uda. Że może stłoczenie w podstawówkach, wywołane wygaszaniem gimnazjów, będzie u innych, że nauczyciele tak od razu przecież nie poodchodzą, że luki w podstawach programowych jakoś się wyrówna. Teraz walec, który już gimnazja rozjechał, taranuje podstawówki. Pod MEN w drugiej połowie września szykuje się protest. „Nie chcemy pozostawić bez odpowiedzi kłamstw, którymi codziennie raczą nas przedstawiciele ministerstwa obarczający winą za chaos w szkołach nauczycielki, nauczycieli, dyrekcje i samorządy. Chcemy wyraźnie powiedzieć, że winni siedzą w gmachu w al. Szucha. Dołączycie do nas?” – pyta przez Facebook Dorota Łoboda z ruchu „Rodzice przeciwko reformie edukacji”. Tym razem już nie potrzeba wyobraźni, chodzi nie o to, co zdarzyć się może, ale o to, co już się dzieje. Nerwy puszczają nawet prawicowym dziennikarzom. „Moje dziecko (VI klasa) dostało plan lekcji. W poniedziałek ma 10 (słownie: dziesięć) lekcji. Za moich czasów maksimum to było siedem lekcji. Ustawowy czas pracy wynosi osiem godzin. Od dzieci wymaga się jednak więcej. Ktoś chyba oszalał” – dziwił się na Twitterze Konrad Kołodziejski z „Sieci”. – Jestem załamana. Najgorsze, że nie ma przed tym ucieczki. Chciałam zapewnić dziecku dobrą edukację. To naprawdę mądry chłopiec, ciekawy świata, ciągle o coś pyta – opowiada Marta z Warszawy. – W szkole rejonowej już rok temu była nauka na trzy zmiany, gazetki ku czci żołnierzy wyklętych i wizyty, a to Beaty Szydło, a to Agaty Dudy. Przeniosłam go do sąsiedniej dzielnicy, była to niezła podstawówka. Teraz też ma lekcje na zmiany, a ja perspektywę wystawania w korkach godzinę rano i godzinę wieczorem. Po trzech dniach mały na powrocie do domu przysypia, na żadne pytania nie ma już siły. Sąsiadka Marty cudem wcisnęła syna do siódmej klasy prywatnej szkoły dwujęzycznej, żeby dać mu szansę chociaż na dobry start do liceum. W poniedziałek przyszła blada, młody ma w tygodniu 39 godzin. Musi zrezygnować z ligowych treningów piłki. Nie zdąży dojechać. Ortopeda zamiast trenera O tym koszcie dodatkowym mówi się mało. Za chaos ostatnich i najbliższych lat w oświacie dzieci zapłacą zdrowiem. Nie tylko za noce zarwane na kucie i pobudki o piątej, żeby zdążyć na lekcję zerową. Zapłacą wadami postawy i słabą kondycją za te właśnie porzucone treningi piłkarskie, pływackie i taneczne. W opublikowanym niedawno raporcie rzecznika praw dziecka prawie połowa pytanych rodziców przyznała, że w siódmej klasie ich dzieci musiały zrezygnować z różnych zajęć dodatkowych. Z powodu „nadmiaru materiału do nauczenia się”. Dzieci zapłacą za ukradzione im lekcje WF. Minister edukacji, oficjalnie stroskana małym zaangażowaniem uczniów w sport, dramatycznie spadającą siłą, prędkością i wytrzymałością, obcięła im godzinę wychowania fizycznego tygodniowo – w liceum są trzy, w gimnazjum były cztery. Po tym jak dwa lata temu Anna Zalewska zdiagnozowała, że to małe zaangażowanie wynika ze zbyt słabej bazy sportowej i zbyt licznych grup zajęciowych, sal gimnastycznych zaczęło ubywać, zwłaszcza w przedszkolach. Trzeba było gdzieś upchnąć „uratowane przed szkołą” sześciolatki. A grupy zajęciowe w szkołach – pod względem liczebności – szły na rekord. W sali gimnastycznej na Mścisławskiej ćwiczyły razem klasy trzecia z piątą i inne, w różnych konfiguracjach. Nawet na przerwie nie sposób było pospacerować po korytarzu zajętym szatnią. 9-latki siedziały od godz. 14 w klasie z oknami zasłoniętymi niebieską folią dla ochrony przed pyłami z budowy kontenerów. Za to przy dźwięku fanfar ogłaszano powrót Szkolnych Klubów Sportowych, „największy w historii Ministerstwa Sportu i Turystyki Program upowszechniania sportu wśród dzieci i młodzieży”. Jak czytamy na specjalnej stronie internetowej, na realizację tego ogólnopolskiego projektu przeznaczono… 54 mln zł. Tylko w Warszawie budżet na oświatę to 4 mld zł (10 mln zł kosztował sam program „Lato w mieście”). W programie SKS wzięło udział 300 tys. – 6 proc. z 5 mln uczniów. W szkołach utworzyć można było po dwie grupy ćwiczebne. W tym roku w placówkach powyżej 300 uczniów może ćwiczyć trzecia grupa. Pytanie tylko – gdzie? W szkole córek Bożeny chyba nie będzie nawet dotychczasowych zajęć piłkarskich, bo nie ma jak ich zorganizować. W podstawówce obok jest identycznie. – Każdy ma związane ręce. Pójdę do dyrektorki, powiem, że ułożyła bezsensowny plan. A ona mi powie, że ma dwa razy więcej dzieci, niż było przewidziane, i musi je pomieścić. I że każdy chce, żeby mu zmienić, żeby jego dziecko miało lepiej. Ja powiem, że się nie zgadzam i złożę skargę. Ona też może iść na skargę do swoich przełożonych. A przez ten czas ósmoklasiści będą siedzieć w ławkach dla maluchów. Szkoła została wybudowana niedawno, pod system 6-letni, dla dzieci do 12 lat. Jest sens wstawiać meble dla 14-latków, gdy z sal muszą korzystać też 10-latki? Lepiej, żeby młodsi machali nogami nad ziemią czy żeby ósmoklasiści trochę się zgięli? Którzy więcej zapłacą za godziny spędzone przy niedostosowanych do wzrostu stołach? Na apelu z okazji rozpoczęcia roku na trybunach sali gimnastycznej pięcioro dzieci zemdlało, było zbyt ciasno i duszno. To już się zdarzało także w ubiegłym roku. Wszyscy wiedzą, nauczyciele sami te dzieci wynoszą. Na rozpoczęciu roku nikt nie czarował, że to tylko etap przejściowy. Nie, tak teraz będzie. Konkurs zamiast imprezy Jagoda Grzebieniak, 12-letnia youtuberka ze szkoły w Żernikach pod Wrocławiem, nagrała właśnie teledysk pod tytułem „Plecak”. „Wszystkie książki i zeszyty ważą ile słoń niemyty…” – rapuje na swoim kanale. Tekst napisała z tatą. O zbyt ciężkich plecakach Anna Zalewska opowiada ze szczególną emfazą. Na 1 października zarządziła nawet Dzień Tornistra, w którym przedstawiciele kuratoriów i sanepidów pojadą do szkół, by ważyć, ile dźwigają na plecach uczniowie. To do niczego niepotrzebne. Wiadomo, ile dźwigają. Wystarczy przeczytać powszechnie dostępne dane, choćby wspomniany raport RPD. Plecak siódmoklasisty waży ponad 8 kg. Plecak Jagody podobnie. Sama Jagoda – 40 kg. Nawet gdyby nauczyciele nie zadawali jej prac domowych, nie ma gdzie zostawić wydanych na kredowym papierze podręczników i rzadziej używanych ćwiczeń. Szkolne szafki dzielą między dwoje–troje uczniów. Na pojedyncze nie ma miejsca. Jagoda mówi więc poważnie, że chce być głosem swojego pokolenia. Przekuć udrękę w twórczą inspirację. W pierwszych dniach września podobny – w gruncie rzeczy zaskakujący – wybuch motywacji i determinacji widać też u dzieci, zwłaszcza tych w siódmych i ósmych klasach, a także w trzecich gimnazjów. Dorośli na końcówkę podstawówki zaczęli mówić „maszynka do mielenia dzieci”. A dzieci chcą pracować jeszcze więcej. Zwłaszcza te z zasadniczo „przejmujących się” domów, automatycznie zaprogramowan