Polacy o kryzysie na wschodniej Ukrainie

Od pospiesznego referendum na Krymie minął już prawie miesiąc, Władimir Putin szykuje się do triumfalnej wizyty na nowo pozyskanych ziemiach. Ale opinia ankietowanych Polaków jest stanowcza i prawie jednogłośna: 74,4 proc. uznaje, że Krym nie powinien być częścią Rosji (odmiennego zdania jest 14,4 proc.). Niezależnie od historycznych zaszłości, liczebnej przewagi rosyjskojęzycznej ludności i stanu jej nastrojów ocena faktu, że jeden kraj znienacka zagarnia kawałek drugiego kraju, stosując metodę faktów dokonanych – wydaje się jednoznaczna. Bardziej wieloznacznie wypada ocena, jakie kroki powinny podjąć władze Ukrainy wobec ruchów separatystycznych na wschodzie kraju. W sprawie Krymu, można powiedzieć, nie ruszyły nawet palcem. Z czego zresztą czyniono im zarzut, że wyglądało tak, jakby się z utratą Krymu z góry pogodziły. Teraz, zwłaszcza w okręgu donieckim, sytuacja jest mocno skomplikowana. W Słowiańsku i kilku innych miastach doszło do konfrontacji z dobrze uzbrojonymi i zorganizowanymi separatystami. W wielu innych miejscach zadziwiająco łatwo i bezkarnie przychodziło im zdobywać kolejne przyczółki. Nie jest jasne, kim są secesjoniści, jak są organizowani i przez kogo opłacani, ile w tym lokalnej samorzutności, a ile szczegółowego planu Moskwy. Zresztą lokalne władze w tej ocenie nie pomagają, wiele jest też sygnałów o przechodzeniu ludzi ze służb i całych placówek na moskiewską stronę. Wobec tak zagmatwanej sytuacji, która też w każdej chwili może się wymknąć spod resztek kontroli, z zaproponowanych w sondażu rozwiązań największa grupa ankietowanych (39,3 proc.) opowiedziała się za referendum, które rozstrzygnie o przynależności wschodnich prowincji. Może to być wyraz pewnej bezradności: niech sami Ukraińcy rozstrzygną między sobą, jak jest i czego chcą. Ale też, analitycy mówią nie od dziś o sztucznym sklejeniu dzisiejszej Ukrainy, przepastnych różnicach między jej zachodem i wschodem, dwóch mentalnościach, ba, cywilizacjach. Przyszła pora, aby się policzyć i opowiedzieć. Z miejscowych sondaży wynika, że większość opowiada się za zachowaniem integralności państwa. Z taką, uzyskaną w referendum, legitymacją w ręku, łatwiej byłoby zabrać się do porządków – uważa najliczniejsza grupa Polaków. Za drugim podsuniętym w sondażu rozwiązaniem, aby wobec rokoszu na wschodzie Kijów nie używał siły i liczył na pomoc Zachodu, opowiedział się co trzeci z ankietowanych. Czyli blisko dwa razy więcej niż za rozwiązaniem siłowym: aktywną obroną własnego terytorium. Może to dowodzić, jakiego respektu – po potwierdzeniu w ciągu ostatnich dwóch dekad, że i my należymy do Zachodu – nabrał w naszych oczach jego system, łączący siłę polityczną z gospodarczą i zbrojną. Ale też wiara, że Zachód to panaceum na wszystkie kłopoty, również ten z Ukrainą, wyręcza nas i zwalnia od osobistego zaangażowania i odpowiedzialności. Wyrażone w sondażu przekonanie, że nawet w tak skrajnej sytuacji i wobec agresywnego wroga, zagrożenia suwerenności, nie powinno się strzelać do swoich, a zdać na referendum czy na międzynarodowy arbitraż, szczególnie silnie artykułują młodzi (18–24 lata). Im starsi, z mniejszego ośrodka i gorzej wykształceni, tym chętniej użyliby siły. Znamienne: za referendum, z dużą nadreprezentacją, wypowiedział się makroregion śląski. Dla większości zgodę na interwencję zbrojną wyznaczałaby sytuacja otwartej inwazji armii rosyjskiej na Ukrainę. Przeważające 45,4 proc. ankietowanych opowiedziało się w takiej sytuacji za zbrojną interwencją NATO. Pytanie: jak taką interwencję postrzegają? Jako zadanie głównie dla Ameryki, która i tak załatwia za innych wiele spraw w różnych odległych częściach globu, z lekkim wsparciem sojuszników? Czy NATO, obejmuje także nas, nasze siły zbrojne biorące udział w gorącym konflikcie? Niewiele mniej, bo 41,9 proc. uczestników sondażu nie chciałoby interwencji NATO, zgadzając się niejako, aby U