Potomek wielkiego Pierra Trudeau – Justin, nowym kanadyjskim premierem

Gdy w 1972 r. amerykański prezydent Richard Nixon przyjechał do Kanady, witał go premier Pierre Elliott Trudeau. Na przyjęciu w Ottawie premier i jego żona Margaret z dumą pokazali Nixonowi swego nowo narodzonego, niespełna rocznego syna. Ujrzawszy go, prezydent wzniósł toast „na cześć przyszłego premiera Kanady Justina Pierre’a Trudeau”. Nie wiadomo, skąd Nixonowi przyszło do głowy to, co powiedział, ale faktem jest, że proroctwo się sprawdziło. 4 listopada w Ottawie 43-letni Trudeau junior, syn jednego z najwybitniejszych kanadyjskich przywódców w historii, został szefem rządu. W Kanadzie, w odróżnieniu od Ameryki, nigdy wcześniej nie doszło do takiej rodzinnej sukcesji. Przez długi czas wcale się na to nie zanosiło. Justin Trudeau uchodził za sympatycznego młodzieńca, który nie ma ambicji ani kwalifikacji nie tylko do objęcia najwyższej władzy, ale w ogóle do pełnienia odpowiedzialnych urzędów. Znano go jako celebrytę z magazynów dla pań, imponującego męską urodą i długimi, czarnymi włosami. Na okładkach prezentował nagi tors z tatuażami. Kilka lat temu zagrał jedną z głównych ról w serialu telewizyjnym. Przez pewien czas pracował jako wykidajło w nocnym klubie, uprawiał jogę i boks. W pokazowej walce pokonał nawet urzędującego senatora, którego uważano za faworyta, bo kiedyś był komandosem i mistrzem karate. Kiedy więc w 2007 r., dopiero w wieku 35 lat, zadebiutował w polityce jako deputowany do parlamentu z ramienia Partii Liberalnej, rządzący konserwatyści lekceważyli go jako młokosa, który nie będzie im w stanie zagrozić. On nie jest gotowy Kanadyjscy liberałowie – z grubsza ideologiczny odpowiednik europejskiej socjaldemokracji albo amerykańskiej Partii Demokratycznej – od dłuższego czasu mieli się nie najlepiej, po serii skandali za swoich rządów na początku minionej dekady. Partia Konserwatywna i jej przywódca Steven Harper po wyborczym zwycięstwie w 2006 r. wygrywali kolejne wybory i nie oddali władzy aż do 20 października br. Harper okazał się sprawnym premierem menedżerem, odnoszącym sukcesy zwłaszcza w gospodarce. Za jego rządów Kanada przeszła suchą nogą przez światowy kryzys, banków nie trzeba było ratować, PKB rósł, budżet był zrównoważony, podatki malały i kanadyjski dolar się umacniał. Separatyści z Quebecu zostali zmarginalizowani. Partia Liberalna natomiast szybko traciła zwolenników. W ostatnim parlamencie miała raptem 36 mandatów na 338 – najmniej w swojej historii i mniej od bardziej lewicowej Nowej Partii Demokratycznej – chociaż w niedługich dziejach Kanady rządziła krajem mniej więcej równie często jak konserwatyści. Justin Trudeau został ich liderem dwa lata temu. W tym roku pomyślna koniunktura dla konserwatystów się jednak skończyła – silnik gospodarki się zaciął, głównie wskutek spadku cen ropy naftowej, najważniejszego bogactwa naturalnego kraju. Harper naraził się krytykom za udział w lotniczej koalicji przeciw tzw. Państwu Islamskiemu w Iraku i Syrii oraz za antagonizowanie muzułmańskiej mniejszości w kraju, sprzeczne z tradycjami kanadyjskiej tolerancji. Wobec narastającego niezadowolenia premier rozwiązał w sierpniu parlament i rozpisał nowe wybory. Liberałowie z młodym, niedoświadczonym kandydatem na szefa rządu wydawali się przeciwnikiem do pokonania. „On po prostu nie jest gotowy” – głosił czołowy slogan w kampanii konserwatystów, powtarzany w spotach telewizyjnych. „Justin ma ładną fryzurę” – protekcjonalnie wyraził się o nim Harper. Rządzący konserwatyści jakby nie zauważyli, że Trudeau junior skrócił włosy i ciężko pracował, by jego partia odzyskała poparcie Kanadyjczyków. W debatach przedwyborczych wypadł dobrze, zaprzeczając przypinanej mu etykietce politycznego amatora. Zapędził konserwatystów do narożnika za nieuchwalenie budżetu i kolejne obniżki podatków mimo rosnącej nierówności dochodów. Wybory okazały się triumfem liberałów i ich kandydata. Wygrali nie tylko w Ontario, tradycyjnym mateczniku tej partii, lecz także w Quebecu i niektórych zachodnich prowincjach – dotychczasowym bastionie prawicy. Zdobyli prawie 40 proc. głosów, co przełożyło się na bezwzględną większość w parlamencie, dzięki czemu nie muszą nawet wchodzić w koalicję z Nową Partią Demokratyczną. Ta straciła połowę miejsc, bo jej sympatycy masowo przenieśli swe poparcie na liberałów. Trudeau zawdzięcza zwycięstwo samemu sobie, ale prawdopodobnie nie byłoby ono tak wysokie, gdyby nazywał się inaczej. Wybory ożywiły nostalgiczne wspomnienia o jego charyzmatycznym ojcu. Pierre Elliott Trudeau rządził niemal nieprzerwanie przez 16 lat (1968–84) i jak mało kto zaznaczył swoją obecność w historii kraju. Był wyrafinowanym intelektualistą potrafiącym jednocześnie szybko decydować i twardą ręką kierować rządem – rzadkie połączenie u przywódców państw. W swej polityce kładł nacisk na niezależność od USA, zwłaszcza republikańskich prezydentów: Nixona i Reagana, co Kanadyjczykom musiało imponować. Jego burzliwe życie prywatne stało się ulubionym tematem dla tabloidów. Małżeństwo z piękną, młodszą o 30 lat i rozrywkową Margaret, która go opuściła (tłumacząc to potem zaburzeniami psychiki), romanse z aktorkami i piosenkarkami, m.in. Barbrą Streisand, urobiły mu opinię celebryty i playboya. Ujmujący idealista Trudeau senior był jednak dobrym i mądrym ojcem. Jako mały chłopiec Justin towarzyszył mu w jego kampaniach wyborczych i zagranicznych podróżach, gdzie poznał najważniejszych światowych liderów. Kiedyś, jako nastolatek, jadł z nim lunch i, zauważywszy siedzącego nieopodal jego rywala w wyborach Joego Clarka (późniejszego premiera), opowiedział o nim złośliwy dowcip. Starszy Trudeau wstał wtedy, podszedł do Clarka i przedstawił mu syna. Justin powiedział, że dopiero po latach zrozumiał gest ojca: polityczni przeciwnicy zasługują na szacunek. Rodzice starali się też, by nie żył życiem oderwanych od zwykłych ludzi patrycjuszy – posłali go do publicznej szkoły w Ottawie i dopilnowali, by uczył się w klasie z dziećmi z najbiedniejszych rodzin. Młody Trudeau studiował literaturę i pedagogikę na Uniwersytecie McGill w Montrealu, ale tego drugiego kierunku nie skończył, tylko wyjechał do Brytyjskiej Kolumbii, gdzie imał się różnych zajęć, pracując m.in. jako instruktor snowboardingu. W końcu przyjął posadę nauczyciela w liceum. Wyglądało, jakby próbował dowieść, że nie jest dzieckiem przywileju, tylko wszystko zawdzięcza sobie. Mało kto wróżył mu wtedy większą karierę; niektórzy mieli go za zagubionego w życiu popaprańca nieudacznika. Przypomniał o sobie dopiero po śmierci ojca w 2000 r., kiedy na jego pogrzebie wygłosił poruszające przemówienie zakończone słowami „Kocham cię, tato”. Gdy jednak w 2007 r. pierwszy raz wystartował w wyborach do parlamentu i wygrał, wytykano mu brak doświadczenia i gafy, m.in. pochwalił kiedyś dyktatorskie metody Chin w gospodarce. Jednak po tamtych wyborach w Kanadzie odrodziła się dawna „trudeaumania”. Justin podkreślał w wywiadach, że wiele zawdzięcza ojcu, ale nalegał, aby widziano w nim nie tylko kontynuatora dynastii. Nie ma błyskotliwości Trudeau seniora, ale jest wolny od jego sarkazmu i arogancji, czym nawet łatwiej zjednuje sobie ludzi. W jednym z wywiadów powiedział, że tym, co ma do zaoferowania w życiu publicznym, jest „odtrutka na cynizm, który za bardzo dominuje dziś w polityce na całym świecie”. Zdaniem analityków wyborczych głównie tym właśnie – ujmującym tonem w czasie kampanii i wizerunkiem młodego, pełnego entuzjazmu idealisty, otwartego na innych – Justin wygrał wybory. Kanadyjczycy byli zmęczeni stylem Harpera, który rządził jak menedżer coraz