W niedzielę minął termin ultimatum postawionego Łukaszence przez białoruską opozycję. Nikogo specjalnie nie zdziwiło, że władze nie wypełniły żadnego z trzech warunków: prezydent nie podał się do dymisji, nie uwolnił więźniów politycznych, przemoc na ulicach nie została powstrzymana, a wręcz eskalowała. W dwunasty tydzień walki o wolność i kres rządów Łukaszenki Białorusini weszli więc strajkiem. I to od razu generalnym.
200 tys. ludzi na ulicach Mińska
Wczorajsze demonstracje były najliczniejsze od dawna. W samym Mińsku, według szacunków dziennikarzy, wzięło w nich udział 150–200 tys. osób. Na ulice wyszły też regiony ostatnio mniej aktywne. W wielu miejscach marsze zakończyły się brutalną pacyfikacją milicji i siłowików: protestujący w Lidzie zostali potraktowani gazem łzawiącym, mińszczan ostrzelano granatami hukowymi i gumowymi kulami, co najmniej kilka osób zostało rannych, a ponad 50 – zatrzymanych. Eskalacja przemocy tylko utwierdziła Białorusinów w przekonaniu, że strajk generalny zapowiedziany przez Swiatłanę Cichanouską, liderkę opozycji i nieoficjalną zwyciężczynię wyborów prezydenckich, to jedyne słuszne rozwiązanie.
„Dzisiaj chcemy przede wszystkim pokazać, że nikt nie będzie pracował dla reżimu. Strajk przedsiębiorstw państwowych to narzędzie nacisku gospodarczego. Strajk sektora prywatnego – wyraz solidarności. To równie ważne. Ludzie, którzy zdecydowali się strajkować, muszą wiedzieć, że nie są sami” – komentowała Cichanouska w poniedziałek.
Czytaj też: Dwie flagi państwowe Białorusi. Skąd Która wygra?
Białorusini zaczynają strajk generalny
Przedstawiciele sektora prywatnego zapowiedzieli strajk w niedzielę. W witrynach barów, restauracji, kawiarń, kwiaciarni pojawiały się informacje o urlopach, dniach wolnych od pracy, remontach. Strajkują nauczyciele, lekarze, salony piękności, a nawet właściciele niewielkich warzywniaków – i to w całym kraju. Z samego rana dołączyły największe zakłady pracy, czyli Mińska Fabryka Traktorów, Mińska Fabryka Elektrotechniczna, Mińska Fabryka Ciągników Kołowych czy zakład produkcji nawozów azotowych Grodno Azot, gdzie zatrzymano i przewieziono na komendy ponad 100 osób, także tych, które zgromadziły się przed fabryką, by wesprzeć robotników. Jak relacjonuje redakcja TUT.BY, w odpowiedzi na działania siłowików co najmniej dwie brygady z Grodno Azot opuściły miejsca pracy, a ci robotnicy, którzy są w fabryce, nie wykonują swoich obowiązków.
Z relacji opozycyjnego kanału w Telegramie NEXTA z kolei wiadomo, że robotnicy Mińskiej Fabryki Traktorów dziś przeszli przez hale produkcyjne z hasłem: „Dołączajcie!”. Część wcale nie stawiła się w pracy.
Do strajku dołączyli też pracownicy MTS, czyli największej sieci komórkowej w kraju. Według informacji Radia Swoboda kierownictwo zagroziło im zwolnieniami.
Choć w sieci wrze od informacji o kolejnych fabrykach i zakładach dołączających do strajku, białoruskie władze zdają się to ignorować, a przynajmniej robić dobrą minę do złej gry. „W zakładzie są ludzie o różnych poglądach. To normalne” – mówią Sputnikowi szefowie Mińskiej Fabryki Traktorów. Sekretarz premiera Aleksandra Isajewa zapewniła z kolei, że zakłady pracują w normalnym trybie.
Czytaj też: Łukaszenka sam siebie zaprzysiągł na prezydenta
Łańcuchy białoruskiej solidarności
Od samego rana w stolicy protestują też studenci. Nie biorą udziału w zajęciach, śpiewają za to protestacyjne piosenki i żądają spotkań z rektorami. Studentów Mińskiego Państwowego Uniwersytetu Lingwistycznego wsparli wykładowcy. Kilkunastu uczestników marszów już na starcie zatrzymano, ale innych to nie zniechęciło. I choć porządek zajęć został dziś zakłócony na większości uniwersytetów w kraju, władze, komentując sytuację dla agencji prasowej Ria Nowosti, podkreśliły, że „nie mają wpływu na przebieg edukacji”.
Po południu do studentów dołączyli seniorzy. Kilkutysięczna kolumna „starych i młodych” przeszła ulicami Mińska, skandując wolnościowe hasła, dotarła na pl. Jakuba Kołasa i zatańczyła, po raz kolejny dowodząc, że protest ma charakter pokojowy.
Zarówno w Mińsku, jak i w innych miastach obywatele tworzą tzw. łańcuchy solidarności. Według informacji Centrum Ochrony Praw Człowieka „Wiesna” do tej pory zatrzymano ponad 130 osób. Franak Wiaczorka, doradca Cichanouskiej, w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” tłumaczył: „Lepiej, żeby protest trwał długo, ale nie pociągnął za sobą większej liczby ofiar niż dotychczas – bo pamiętajmy o pięciu zabitych i tysiącach rannych, którzy już ucierpieli. Naszym celem jest obalenie Łukaszenki w sposób pokojowy”.
Czytaj też: Czas młodych na Białorusi