Ołeksandr Irwaneć jest ukraińskim pisarzem i poetą doskonale znanym polskim czytelnikom z wielu przekładów. Po polsku ukazała się m.in. powieść „Riwno/Rowne” oraz „Choroba Libenkrafta”. Irwaneć współtworzył z Jurijem Andruchowyczem i Wiktorem Neborakem legendarną grupę poetycką Bu-Ba-Bu. Powstała już w 1985 r. i była wyrazem wolnego, twórczego ukraińskiego ducha, który przyczynił się do rozpadu ZSRR i narodzin niepodległej Ukrainy.
Ołeksandr mieszka w podkijowskim Irpiniu nieopodal Hostomela, gdzie trwają od kilku dni ciężkie walki. Zresztą sam o tym pisze. Wiele lat temu odwiedziłem Ołeksandra w jego mieszkaniu, jedliśmy warenyki i wojna wydawała się równie absurdalna jak lot na Marsa. Dziś, gdy podesłałem Saszce tłumaczenie tego tekstu, który w oryginale ukazał się w portalu Zbrucz.ua, odpowiedział: „przeczytam za pół godziny, właśnie trwa kanonada”. Zamarłem, gdy nie miałem żadnego odzewu przez kilka godzin. Szczęśliwie Saszce ani jego bliskim nic złego się nie stało, połączenie wróciło, dokończyliśmy pracę nad tłumaczeniem. Tak minął kolejny dzień wojny.
Do trzech razy sztuka
I znowu tworzymy historię, tak jak 18 lat temu, jak dziewięć lat temu. Uwidacznia się jakaś taka cykliczność: 2004–2013–2022. Dwa Majdany, a teraz wojna. I za każdym razem naród Ukrainy działał na przekór Rosji. I właśnie dlatego łączę te trzy daty. Insurekcja – również teraz ta wojna ma charakter insurekcji, ogólnonarodowego protestu, całkowitej niezgody na podporządkowanie dyktatowi z północnego Wschodu. Tylko że teraz Majdanem stała się dla nas cała Ukraina.