„Dziad Dniepr”. Mocarna rzeka, kręgosłup Ukrainy, kluczowa linia frontu

Najdłuższa rzeka Ukrainy przez wieki była zarazem jej duchowym kręgosłupem i niezagojoną raną. A dziś stała się linią frontu w wojnie z odwiecznym agresorem.

Lech Mazurczyk

W pierwszych dniach rosyjskiej agresji znajomy Ukrainiec zapewniał mnie: – Nasi ich biją, może nawet do Dniepru nie dojdą! Linia Dniepru wydawała się wtedy rosyjskim planem minimum: szeroka, mocarna rzeka, która ciągnie się przez 2285 km i w swoim dolnym biegu rozrywa na pół organizm ukraińskiego państwa, jest – i zawsze była – najpotężniejszą naturalną zaporą na jego terenie. Dzieliła ukraińskie stepowe „dzikie pola” i kozaczyznę od bardziej kulturowo europejskiej, zachodniej reszty kraju. Teraz dzieli Ukraińców od symbolicznego sukcesu.

W wyniku potężnej i skoordynowanej ukraińskiej obrony Rosjanom po prawie dziewięciu miesiącach walk udało się dojść do Dniepru tylko w jego południowym biegu. I tam właśnie, wokół naddnieprzańskiego Chersonia, w cieniu wielkiej zapory elektrowni wodnej w nieodległej Nowej Kachowce, toczyła się najbardziej dramatyczna odsłona tej wojny. Ukraińska artyleria niszczyła mosty na Dnieprze, aby odciąć Rosjanom drogi zaopatrzenia i ewentualnej ucieczki. Ukraińskie czołgi spychały pozostałych jeszcze po zachodniej stronie Rosjan do rzeki. Walka o Dniepr może się okazać decydującym momentem tej wojny.

Rosjanie i Ukraińcy wzajemnie oskarżają się o zamiar wysadzenia kachowskiej tamy i zalania całego ujścia Dniepru, razem z wielką częścią Chersonia. Rosyjski minister obrony Siergiej Szojgu wydzwania po całym świecie i ostrzega przed montowaną rzekomo przez Ukraińców „brudną bombą”, którą mają odpalić właśnie w Chersoniu. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski twierdzi z kolei, że nie da się wykluczyć rosyjskiego ataku nuklearnego w tym regionie. Rosjanie, w każdym razie, ewakuowali ludność Chersonia na lewy brzeg Dniepru. Dniepr w swym dolnym biegu stanowi więc teraz najważniejszą linię podziału na okupowaną i wolną część Ukrainy.