W sprawie niemieckiej dwie dusze rozdzierały się w piersiach radzieckich strategów przez cały okres powojenny. Z jednej strony obecność radzieckich dywizji nad Łabą i istnienie NRD były gwarancją mocarstwowej pozycji ZSRR w Europie, z drugiej – od słynnej noty Stalina z 1952 r., poprzez zamiary Berii w 1953 r. i Chruszczowa w 1964 r. – karta niemiecka miała wypchnąć Amerykanów z Europy i przybliżyć zjednoczone lub tylko skonfederowane Niemcy do Rosji. Planów oddania Niemiec nie było, choć w czasach Michaiła Gorbaczowa zaczęły ukazywać się wewnętrzne raporty o dramatycznym stanie enerdowskiej gospodarki. Eduard Szewardnadze, minister spraw zagranicznych za Gorbaczowa, pisze w swych wspomnieniach, że „kierownictwo radzieckie” już w 1986 r. spisało NRD na straty, ale nie pisze, kto podjął decyzję i dlaczego.
Po zjednoczeniu Niemiec radzieccy jastrzębie oskarżali Gorbaczowa o antyradziecki spisek i demontaż mocarstwa. Boris Olejnik, były zastępca przewodniczącego Rady ds. Narodowości – napisał o nim pamflet pt. „Książę ciemności”, w którym Gorbaczow jest Lucyferem zmieniającym Dobro w Zło. Jegor Ligaczow, lider twardogłowych w Biurze Politycznym, pisze w „Zagadce Gorbaczowa” o zdrajcy, który zdradził partię i naród, podobnie pienił się Nikołaj Ryszkow w swej publikacji „Pierestrojka. Droga zdrady”. Walentin Falin, doradca ds. niemieckich kolejnych kremlowskich ekip, nie zostawia suchej nitki na amatorszczyźnie Szewardnadze i naiwności Aleksandra Jakowlewa, głównego ideologa pierestrojki. Sam Gorbaczow w swoich „Wspomnieniach” – jakby nie było 1200 stron – sprawom niemieckim nie poświęca zbyt wiele miejsca. Wszystkiego 30 stron o swych kontaktach z Kohlem i zjednoczeniu oraz 12 stron o Honeckerze i NRD.