Archiwum Polityki

Jeszcze mniejsza apokalipsa

Nasi pisarze coraz częściej próbują sobie wyobrazić, jaka będzie Polska w przyszłości. Niestety, są to wizje raczej pesymistyczne: przegramy wojny, konsumpcja zastąpi religię, politycy nie zmądrzeją, bogaci będą jeszcze bogatsi, a biedni biedniejsi.

Nikt nie ma monopolu na przyszłość, zwłaszcza zawodowi fantaści. Pisali przecież o niej, i to od dawna, nasi pisarze. Tadeusz Konwicki w „Małej apokalipsie” opisywał moment inkorporacji PRL do ZSRR, Jan Dobraczyński miał w dorobku powieść „Wyczerpać morze” o sukcesji papiestwa po zagładzie Europy w wyniku wojny atomowej. Bieżący sezon literacki zdaje się jednak wyjątkowy, jeśli chodzi o nadzwyczaj liczne fantastyczne wycieczki pisarzy kojarzonych jednoznacznie z tak zwanym głównym nurtem literatury.

Oto Olga Tokarczuk w „Annie Inn w grobowcach świata” przerabia sumeryjski mit w scenografii przywodzącej krajobrazy postapokaliptycznych ruin cywilizacji z opowiadań J.G. Ballarda. Piotr Wojciechowski snuje w „Doczekaj nowiu” polsko-amerykańską intrygę rychłego osadzenia na moskiewskim tronie Dymitra Romanowa. Paweł Huelle zaludnia w „Ostatniej Wieczerzy” współczesny Gdańsk wojowniczymi islamistami. Kojarzony dotychczas głównie z rock’n’rollową powieścią „Tequila” Krzysztof Varga w najnowszej książce „Nagrobek z lastryko” pokusił się opisać dzieje wyjątkowo niedopasowanego małżeństwa Piotra Pawła oraz Anny – opowiadane przez ich wnuka Dominika – przedstawiając je na tle kilkudziesięciu lat równie nieszczęsnej przyszłości Polski.

W historii opowiedzianej przez Vargę (ostatnia podawana data to 2069 r.) nasza ojczyzna przeżywała najpierw okres konsumpcyjnej prosperity, następnie wyniszczającą wojnę w 2023 r. – nie za bardzo wiadomo z kim, ale przegraną – czas odbudowy, rządy totalitarne z odchyleniem narodowym (przymusowa polonizacja nazwisk – przymusowe dodawanie końcówek -ski i -cki, a wreszcie wolne wybory („partia mojej matki miała podzielić się władzą z opozycją.

Polityka 19.2007 (2603) z dnia 12.05.2007; Kultura; s. 70
Reklama