Grenlandia: zielony kąsek. Jak to się stało, że maleńka Dania zajęła największą wyspę świata

Pretensje Donalda Trumpa do Grenlandii sprowokowały reakcję polityków. Przywódcy 27 państw UE wydali w lutym deklarację, że będą bronić „integralności terytorialnej” Danii. Jak to się stało, że maleńki kraj wszedł w posiadanie największej wyspy świata?

Polityka .

Jak to się stało, że maleńka Dania jest dzisiaj największym mocarstwem „kolonialnym” świata? Zrozumienie obecnej sytuacji wymaga cofnięcia się o ponad tysiąc lat, do końca X w., kiedy ogromna Grenlandia była lądem właściwie bezludnym.

Lata 800–1300 to czas tzw. średniowiecznego optimum klimatycznego. Stopniowe ocieplanie się klimatu sprawiło, że w X w. doskonale przystosowana do warunków arktycznego zimna ludność autochtoniczna północnoamerykańskiej kultury Dorset opuściła południową część Grenlandii, przenosząc się na wyspy należące dziś do północno-wschodniej Kanady. Ten swoisty exodus jest dobrze udokumentowany przez świadectwa archeologiczne.

Lech Mazurczyk.

Paradoksalnie to samo, co wygnało ich stamtąd na zachód, przyciągnęło na Grenlandię nowych przybyszy, którzy sprawnie zasiedlili niezamieszkane już ziemie. Był to kolejny etap transoceanicznej ekspansji Skandynawów, którzy stopniowo zasiedlali kolejne wyspy północnego Atlantyku, tj. Wyspy Owcze (po 825 r.), Islandię (po 870 r.), Grenlandię (po 982 r.) i Nową Fundlandię (po 1000 r.). Ich dzieje opisują staroislandzkie sagi o Grenlandczykach, o Eryku Rudym i o Winlandii, a ich kulturę dokumentują liczne znaleziska archeologiczne.

Założyciel Eryk Rudy

Tych osadników sprowadził na Grenlandię Eryk Thorvaldsson Rudy (ok. 950–1003). Ten urodzony w Norwegii, a wychowany na Islandii awanturnik po kolejnym zabójstwie został skazany przez islandzki parlament na trzyletnią banicję. Około 982 r. wsiadł więc na statek i popłynął ze swoimi ludźmi na zachód, aby sprawdzić wiadomości o znajdującym się tam ponoć lądzie.

Zakładał bazy, z których penetrował tereny nadające się do zasiedlenia przez społeczności rybacko-rolnicze, czyli położone nad wodą miejsca obfitujące latem w nadające się do wypasu łąki.