Klasyki Polityki

Odlej to sam

Poważne spory o zabawne pomniki

Pierwszy w Polsce, piąty na świecie i podobno najbardziej udany pomnik Józefa Szwejka, ordynansa 11 Kompanii Marszowej, powstał w Sanoku dzięki nagrodzie w wysokości 8 tys. dol., jaką miasto otrzymało od Fundacji Karpackiej za odnowienie deptaka. Pierwszy w Polsce, piąty na świecie i podobno najbardziej udany pomnik Józefa Szwejka, ordynansa 11 Kompanii Marszowej, powstał w Sanoku dzięki nagrodzie w wysokości 8 tys. dol., jaką miasto otrzymało od Fundacji Karpackiej za odnowienie deptaka. Mateusz Grochocki / EAST NEWS
W Wąchocku stanął pomnik bohatera dowcipów – sołtysa, a w Sanoku dobrego wojaka Szwejka. Mamy też monumenty ziemniaka, buhaja i pszczoły. O wszystkie pomniki, nawet dowodzące poczucia humoru, potrafimy się kłócić ze śmiertelną powagą.
Pomnik pszczół w Kielcach stale pada ofiarą wandali. Kiedyś odlewy pszczół były z brązu, ale je ukradziono, nowe pszczoły wykonano z kamienia. Świętokrzyski Związek Pszczelarzy, fundator pomnika, twierdzi, że nie ma pieniędzy na strażnika.Jarosław Kubalski/Agencja Gazeta Pomnik pszczół w Kielcach stale pada ofiarą wandali. Kiedyś odlewy pszczół były z brązu, ale je ukradziono, nowe pszczoły wykonano z kamienia. Świętokrzyski Związek Pszczelarzy, fundator pomnika, twierdzi, że nie ma pieniędzy na strażnika.

Rok po wielkiej fali we Wrocławiu stanął pomnik Powodzianki: zanurzona po pas dziewczyna wynosi zagrożone zalaniem książki. Dzień wcześniej mieszkańcy podwrocławskich Łanów demonstracyjnie odsłonili własny pomnik – Łuk Triumfalny poświęcony tym, którzy nie dopuścili do planowanego przerwania wałów i, ratując wieś, skazali na zatopienie miasto. Z nadejściem wolności zniknął problem tych pomników, które traktowano jako symbol uciemiężenia. Skończyło się ich patriotyczne oblewanie farbą, uzupełnianie gwiazd swastykami, malowanie znaków Polski Walczącej lub odłupywanie tego i owego. Zamiast aktów patriotycznych pojawiły się akty wandalizmu. Dziś nikt już nie maluje Dzierżyńskiemu dłoni na czerwono, bo pomnika Dzierżyńskiego nie ma. Za to parę razy warszawskiej Syrence urwano miecz, a orłowi z lubelskiego pomnika poświęconego Konstytucji 3 maja utrącono głowę.

Polak wierzący, czyli pomniki kultur

Po 1989 r. ruch w interesie, czyli masową likwidację jednych i równie masowe stawianie nowych monumentów, napędzała przede wszystkim zmiana bohaterów. Oczyszczono więc skutecznie kraj z niezliczonej liczby Leninów, Marchlewskich, Nowotków, Świerczewskich.

Pojawił się przede wszystkim Jan Paweł II. Historyk sztuki Kazimierz Ożóg doliczył się 179 wizerunków papieża w Polsce i 60 na świecie. W kraju przodują diecezje krakowska (20 pomników), tarnowska (10) i łódzka (8). W ogonie ciągną się natomiast diecezje: białostocka, katowicka, opolska, rzeszowska i toruńska (po 1). Na świecie przodują Stany Zjednoczone (18) i Kanada (8), choć kronikarz uprzedza, że wszystkie pomniki stanęły tam w efekcie wysiłku miejscowej Polonii.

Polityka 32.2003 (2413) z dnia 09.08.2003; Na własne oczy; s. 92
Oryginalny tytuł tekstu: "Odlej to sam"
Reklama