W niedzielę 31 marca zaczęły w sieci krążyć zdjęcia z palenia książek przy jednym z gdańskich kościołów. Nie był to niestety ani fake news, ani żart na 1 kwietnia. Zdjęcia stosu zamieściła Fundacja SMS do nieba. W niedzielę po mszy w parafii NMP Matki Kościoła i Świętej Katarzyny Szwedzkiej w Gdańsku księża, ministranci i wierni ułożyli stos książek, spalono m.in. „Harry’ego Pottera” i sagę „Zmierzch” o wampirach, „Tajemnice starodawnej magii i medycyny”, książkę guru Osho, a także różową parasolkę Hello Kitty, indyjskie figurki słoni (Ganeśę – indyjskie bóstwo) i afrykańskie maski. Wszystko to przynieśli z domów wierni.
Za co książki palono na stosach
Sceny palenia książek są w naszej kulturze obarczone najgorszymi skojarzeniami. Orwell, „Rok 1984”: „Otóż nic bardziej błędnego! My niszczymy słowa. Setkami, i to dzień w dzień! Redukujemy język, plewimy ze wszystkiego, co zbędne” (przeł. Tomasz Mirkowicz). Czy „451 stopni Fahrenheita” Raya Bradbury’ego (przeł. Wojciech Szypuła):
„– Czy kiedykolwiek przeczytał pan jakąś z tych książek, które pan pali?
Roześmiał się.
– To byłoby przeciwko prawu!
– Och! Rzeczywiście”.
Ale oczami wyobraźni widzimy przede wszystkim sceny z historii. Konkwistadorzy palący artefakty prekolumbijskich kultur w auto-da-fé – „akcie wiary”. Palił książki chiński cesarz Shi Huangdi, palono książki nieprawomyślnych pisarzy w 1933 r., gdy na rozkaz Goebbelsa na stosie znalazły się dzieła blisko stu twórców, m.in. Thomasa Manna, Zygmunta Freuda, Ericha Marii Remarque'a, Alfreda Doeblina i Ericha Kaestnera. Irańscy ajatollahowie palili „Szatańskie wersety” Rushdiego, a w 2002 r. młodzieżowa proputinowska organizacja paliła książki Władimira Sorokina, który notabene w ostatniej swojej powieści żartuje z tego, tworząc obrazy grilla na książkach.
Rozmaici dyktatorzy wiedzieli, że wszystko, co najgorsze, pochodzi z książek. Dlatego trzeba je palić. Od średniowiecza po czasy współczesne nieustannie tworzono listy szkodliwych, heretyckich i nieprawomyślnych tytułów. Książki były oskarżane o szerzenie herezji, satanizmu, demoralizację i degenerację. Za posiadanie zakazanych tytułów trafiało się do obozów i więzień. Wszędzie chodzi o to samo, wszystkie te reżimy łączy aspirowanie do rządu dusz albo wręcz do teokratycznej władzy.
Co tymczasem spalono w Gdańsku? Sagę o wampirach oraz bajki dla (mniejszych i większych) dzieci.
Czytaj także: Opowieści o końcu świata
A polski Kościół pali bajki o wampirach
Wydawnictwo Media Rodzina natychmiast zamieściło oświadczenie prezesa i założyciela wydawnictwa Roberta D. Gamblego: „Wiele lat temu, podczas konferencji prasowej, J.K. Rowling usłyszała pytanie: »Czy wierzysz w magię?«. Odpowiedziała: »Nie wierzę w magię. Wierzę w siłę wyobraźni«. Od tego czasu zawsze cytuję tę odpowiedź, gdy pojawiają się jakiekolwiek kontrowersje dotyczące serii o Harrym Potterze. Książki z cyklu »Harry Potter« nie są zaproszeniem, by brać magię na poważnie. Są czystą fantazją. Dają natomiast swoim czytelnikom ważną lekcję: Harry nie zwycięża dlatego, że jego magia jest potężniejsza. Odnosi sukces, ponieważ jest gotów wybrać to, co dobre. A nie to, co łatwe”.
Polski Kościół zabrał się za walkę o umysły i dusze Polaków, niszcząc nie książki „Krytyki Politycznej”, lewicowych filozofów czy polityków, tylko bajki o wampirach i czarodziejach. Ten gest jest bardziej żałosny niż straszny. Historia, owszem, powtarza się, ale jako farsa.
Tym razem w dodatku nieśmieszna.
Czytaj także: Uważaj! Czytanie uzależnia