Druga młodość Thomasa Manna. Za co Polacy pokochali autora „Buddenbrooków”?

Nowy, pierwszy od prawie stu lat polski przekład „Buddenbrooków” przywraca pytanie, dlaczego Thomasa Manna tak upodobali sobie polscy pisarze.

Kiedy na stół u Buddenbrooków wjeżdża ceglastoczerwona szynka w panierce i w kwaskowym sosie z szalotki, czytelnicy niemal czują jej zapach. Opisy Manna sprawiają, że zanurzamy się w powieściowy świat, który początkowo sprawia wrażenie stabilności, by potem, na naszych oczach, zacząć się rozpadać. „Buddenbrookowie. Upadek pewnej rodziny” w nowym polskim przekładzie Jerzego Kocha (wydawnictwo W.A.B.) to okazja, żeby porozmawiać na nowo o Thomasie Mannie, który u nas odgrywał rolę wyjątkową, ważniejszą niż jakikolwiek autor XX w.

Mann był ukochanym pisarzem polskich pisarzy. Jerzy Pilch czytał „Czarodziejską górę” na okrągło. Paweł Huelle napisał „Castorpa”. W obecności Wisławy Szymborskiej nie mówiło się „Tomasz Mann”, tylko „Drogi Pan Tomasz Mann”, bo inaczej trzeba było zapłacić 50 gr do skarbonki świnki. Nie mogła tylko zaszczepić tej miłości w Kornelu Filipowiczu. Obdarowany przez nią kompletem dzieł Manna, schował je na dno szafy i nie przeczytał. „Empuzjon” Olgi Tokarczuk jest bodaj ostatnim, polemicznym odwołaniem do „Czarodziejskiej góry” w polskiej literaturze. Warto też jednak pamiętać o ważnych scenicznych realizacjach tej powieści w ostatnich latach – spektaklu Krystiana Lupy czy operze Pawła Mykietyna.

Najważniejsza w polskim odbiorze była „Czarodziejska góra”, choć wielbicieli Manna dzieli się podobno na dwa obozy: zwolenników „Góry” i takich, którzy najbardziej cenili właśnie „Buddenbrooków”. Tłumacz Jerzy Koch podobno przeszedł do tego drugiego po ukończeniu nowego przekładu.